Cách đặt loa nhỏ đúng tầm?

Có những loa nhỏ cần phải đặt trên giá đỡ, nhưng chiều cao của giá cần tính cẩn thận để thích hợp với người nghe khi ngồi thưởng thức.


Khi đặt loa, cần chú ý trước hết đến trục nghe, là nơi tai người nghe sẽ gần như ngang bằng loa tweeter.


Trục nghe

Khi xác định chiều cao chuẩn của giá đặt loa, trước hết bạn phải tìm ra "trục nghe" (listening axis) của loa ở đâu. Trục này là điểm trên màng trước/vách ngăn trước của loa mà nhà thiết kế có ý định sẽ đặt ngang tầm với tai người nghe. Thực tế, khi kiểm tra hoạt động của loa, nó thường mang lại đáp ứng tần số mượt mà và gọn gàng nhất.

Nhưng không may là trục nghe lại không phải lúc nào cũng được công bố trong danh sách đặc điểm của loa và ít được nhắc tới. Tuy vậy, các nhà sản xuất và bán lẻ có chuyên môn sẽ tư vấn nếu bạn hỏi. Nếu không, có thể tham khảo các nguyên tắc chung dưới đây.

Phần lớn loa nhỏ có thiết kế hai đường tiếng, nghĩa là chúng có 2 driver, một tweeter (loa cho âm cao) và một mid-woofer (cho âm trung trầm). Đôi khi bạn sẽ thấy thiết kế ba đường tiếng cho loại loa đặt trên giá: một tweeter, một driver âm trung và một driver âm trầm. Trong cả hai trường hợp này, phổ biến nhất vẫn là dạng loa tweeter được đặt cao nhất. Điều này là rất quan trọng bởi trong nhiều loa, chiều cao của tweeter chính là trục nghe.

Một số khác, trục nghe nằm hơi tụt xuống một chút so với tweeter. Ví dụ, trong thiết kế hai đường tiếng, điểm đó chính là điểm chính giữa tweeter và mid-woofer. Nhưng cũng có thiết kế trục nghe là nằm trên tweeter một chút. Trong trường hợp đó, thiết kế ám chỉ rằng loa sẽ đặt trên một giá thấp và không chiếm diện tích trong phòng.

Nhưng chưa bao giờ người ta thấy trong thiết kế hai đường tiếng và ba đường tiếng có tweeter đặt cao nhất mà trục nghe lại nằm ở chiều cao của loa trầm. Nếu nhà thiết kế làm vậy, có nghĩa là loa sẽ phải đặt trên một giá rất cao thì mới cho tiếng hay.

Từng có loa có trục nghe nằm ở mid-woofer là Platinum M2 của PSB, trong đó mid-woofer nằm trên tweeter và trục nghe nằm ngang tầm mid-woofer. Nhà thiết kế Paul Barton đã can thiệp đặc biệt để có đáp ứng tần số chuẩn ở độ cao này, nếu không M2 sẽ phải đặt rất cao để tiếng của tweeter ngang tầm với tai người nghe. M2 chỉ là trường hợp ngoại lệ và nguyên tắc phổ biến vẫn là chiều cao của tweeter chính là trục nghe.

Độ cao đến tai

Điểm tiếp theo cần xác định là chiều cao từ mặt đất đến tai của bạn khi ở vị trí ngồi.

Một số người sẽ ngồi ở chiếc ghế yêu thích và đo khoảng cách từ lỗ tai của họ đến mặt sàn. Đây là cách chính xác nhất để lắp đặt loa. Nhưng trong trường hợp phòng nghe luôn có nhiều người thưởng thức, hãy dùng độ cao trung bình để phù hợp hơn. Do đó, bạn cũng nên tìm loại giá chắc chắn có thể nâng lên hạ xuống tùy ý để phù hợp với từng mục đích lắp đặt.

Chiều cao của giá

Ví dụ, chúng ta có độ cao đến tai là 92 cm và giả định trục nghe là độ cao đến tweeter.

Trước hết, đo từ chính giữa tweeter đến điểm đáy của vỏ loa, ví dụ 30 cm.

Trừ độ cao đến tai cho số này: 92 - 30 = 62 cm.
Cuối cùng, bạn sẽ cần một giá đỡ có chiều cao 62 cm.

Trong trường hợp trục nghe nằm ở trên tweeter, bạn cần tìm giá thấp hơn, tùy vào khoảng cách này. Ví dụ, trục nghe cao hơn tweeter 5 cm thì giá thấp đi: 62 - 5 = 57 cm.