Cách điều trị khi nhiệm HBsAg dương tính

Từ bài viết của see022
Virus viêm gan B (HBV - Hepatitis B virus) khi vào người chưa có miễn dịch viêm gan B sẽ dẫn đến những hậu quả tức thời và lâu dài phụ thuộc vào đối tượng bị nhiễm HBV là trẻ sơ sinh hay người lớn.

- Nếu trẻ sơ sinh bị nhiễm bệnh, do hệ miễn dịch của trẻ phát triển chưa hoàn chỉnh nên HBV khi vào thường không gây hậu quả tức thời. Đa số trẻ vẫn bình thường, chỉ có khoảng 5-10% số trẻ có biểu hiện sốt nhẹ 1, 2 ngày hoặc vàng mắt rất nhẹ và nhanh chóng qua khỏi nhưng có tới 90% số trẻ sơ sinh bị nhiễm HBV sẽ trở thành người mang HBV mạn tính [biểu hiện bằng HBSAG(+)]. Khoảng 1/3 số trẻ mang HBV mãn tính này sẽ phải gánh chịu những hậu quả lâu dài là viêm gan mãn tính sau 30-50 năm nếu không được điều trị. Cơ chế hoạt động của virus viêm gan B: khi vào cơ thể nó sẽ tấn công, xâm nhập vào các tế bào gan và biến những tế bào này thành nơi tiếp tục sản xuất, phóng thích ra hàng ngàn phần tử siêu vi mới. Theo cơ chế tự bảo vệ của cơ thể, hệ miễn dịch sẽ phát hiện sự bất thường và tấn công virus viêm gan B. Nếu hiệu quả, bệnh nhân sẽ hồi phục hoàn toàn. Ngược lại tình trạng viêm gan mạn xuất hiện, đó là tiến trình ngày càng nhiều tế bào gan bị phá hủy từ từ. Khi hệ miễn dịch nhiều tháng, nhiều năm không diệt được virus, các tế bào bị thoái hóa dần bị thay thế bằng các mô sợi bất thường mà không phải các tế bào gan khỏe mạnh. Sự phát triển các mô sợi đó dẫn đến những biến chứng chết người là ung thư gan hoặc xơ gan. Bởi vậy, tiêm phòng vaccine chống viêm gan B cho trẻ sơ sinh là điều bắt buộc để đề phòng căn bệnh nguy hiểm này.

- Nếu người lớn bị nhiễm bệnh, do hệ miễn dịch đã hoàn chỉnh nên khi HBV vào cơ thể sẽ xảy ra "cuộc chiến" giữa hệ miễn dịch với HBV nên có tới 30% số trường hợp biểu hiện bằng bệnh cảnh viêm gan cấp tính. Mở đầu thường là sốt 3-7 ngày, đi kèm với sốt (thường sốt nhẹ), người bệnh thấy mệt mỏi rã rời, chán ăn và đi tiểu ít. Sau khi hết sốt người bệnh tiếp tục mệt nhọc, chán ăn, tiểu ít, màu sẫm và vàng mắt, vàng da. Bệnh diễn biến khoảng 4-8 tuần mới bước vào giai đoạn lui bệnh. Tuy nhiên có một số ít trường hợp (1%) diễn biến nặng (thể teo gan vàng cấp) thường dẫn đến tử vong. Ngược với đối tượng trẻ sơ sinh, người lớn chỉ có khoảng 10% số trường hợp trở thành người mang HBV mạn tính, các hậu quả lâu dài như viêm gan B mạn, xơ gan và ung thư gan cũng ít xảy ra hơn.

Cho đến nay đã có hai loại thuốc đã được sử dụng rộng rãi trên thế giới để điều trị viêm ban B mạn tính, đó là: Interferon và Lamivudin.

Inteferon là thuốc ức chế sự nhân lên của HBV. Thời gian điều trị là 6 tháng. Tỷ lệ khỏi bệnh theo nhiều tài liệu khoảng 30%. Có khoảng 10% làm mất cả HbsAg(+). Tuy nhiên đây là thuốc có rất nhiều tác dụng phụ (sốt, rụng tóc, mệt nhọc khi tiêm, v.v...) đồng thời giá còn cao (30 triệu đồng/1 đợt điều trị) nên thuốc này ít được sử dụng ở Việt Nam.

Lamivudin (Zeffix) là thuốc uống. Thời gian điều trị 2 năm. Tỷ lệ khỏi bệnh = 40%, ít (không) tác dụng phụ, giá rẻ hơn ( 20 triệu/đợt điều trị) nên được ưa thích. Tuy nhiên tỷ lệ tái phát ở những ca khỏi khá cao ( 30%) do hiện tượng kháng thuốc. Rất may, để giải quyết sự bất cập này, Adefovir (một thuốc chữa viêm gan B mạn tính mới ra đời) đã thay thế cho Lamivudin. Thuốc này đã có mặt ở Việt Nam, có tỷ lệ tái phát do kháng thuốc thấp (chỉ  2%); thời gian điều trị ngắn (12 tháng) và giá cũng hợp lý hơn ( 20 triệu/đợt điều trị). Người ta xem Adefovir như là một niềm hy vọng mới đối với các bệnh nhân viêm gan B mạn tính hiện nay.