Ngân phiếu thanh toán là gì?

Ngân phiếu là đồng tiền mệnh gía lớn kích thích phát triển kinh tế -

Trường hợp Ngân phiếu thanh toán của Viêt nam

A.Bohora

Từ năm 1992 đến 2000, Ngân Hàng Nhà nước việt nam (www.sbv.gov.vn) đã phát hành một loạt ngân phiếu thanh toán mà chỉ có một vài người sưu tầm đã từng nhìn thấy vì giá trị quá lớn của nó và hơn nữa giá sưu tầm đối vói loại chưa lưu hành cao tương đương 700USD – 1500 USD. Trong Catalog chuẩn Krause về tiền giấy trên thế giới chỉ đề cập đến 4 loại khác nhau về pick (Pick 112-114A) và khác xa nhau về ngày phát hành, tuy nhiên như bạn biết đấy trong tay tôi đã có tài liệu về hơn 65 loại ngân phiếu thanh toán khác nhau hoàn toàn về kiểu trang trí và thời hạn sử dụng. Để hiểu biết vai trò quan trọng của ngân phiếu thanh toán này trong lịch sử phát triển kinh tế ỏ việt nam thì trứoc hết cần tìm hiểu về hệ thống ngân hàng. Năm 1986 Việt nam bắt đầu những bước đi lớn theo hướng kinh tế thị trường và vào giữu những năm 1990 cải cách toàn diện được hình thành. Vào thời gian này, hệ thống ngân hàng việt nam còn kém phát triển và tiến giấy là thống soái. Trước khi hệ áp dụgn thống giao dịch điện tử, giao dịch giữa các nhà bank được tiến hành bằng ngân phiếu (chẹck) sau đó được chuyển vào tài khoản ở nhà bank một cách thủ công. Việc sử dụng ngân phiếu bị hạn chế trong cùng một tỉnh hay thành phố mà ngân phiếu này được phát hành ( Việt nam được chia thành 59 tỉnh và 5 vùng tự trị tồn tại như các tỉnh)

Nếu ngân phiếu được rút ỏ tỉnh này mà muốn dung ở tỉnh khác thì chỉ có thể được chấp nhân nếu nó được ngân hàng thường mai đứng ra bảo lãnh, và khoản được chuyển ấy thường mất nhiều ngày để có thể được chuyển tới tải khoản của bên nhân. Những nhân tố này làm hạn chế việc sử dụng check ở viêt nam. Và như thế tiền mặt vẫn là phương tiện thanh toán thông dụng nhất.

Khi nền kinh tế của viêt nam bắt đầu phát triển mạnh (mực tăng trưởng của GDP khoảng 8%), đòi hỏi việc chuyển một luợng tiền lớn giửa các tỉnh tăng lên. Để đáp ứng đòi hỏi này, trong năm 1992, Ngân hàng nhà nước Việt nam phát hành ngân phiếu thanh toán đầu tiên với mệnh giá 500,000, 1.000.000 và 5.000.000 đồng. Nhưng ngân phiếu thanh toán này chỉ được dung bởi các cơ quan trục thuộc nhà nước và các doanh nghiệp lớn chữ không được sử dụng ở bên ngoài . Do ngân phiếu thanh toán có thể ngay lập tức được chuyển sang tài khoản của người nhận, đúng với định nghĩa cổ điển về tiền “như làm một phương tiện có thể quy ra tiền do Ngân hàng Trung ương phát hành với chức năng đặc biệt, có thể dùng chỉ trả cho người cầm check”, nhưng khác với tiền mặt ngân phiếu thanh toán bị khống chế thời gian sư dụng trong vòng từ 5 đến 6 tháng kể từ khi phát hành.

Vì có giá trị trong thời gian ngắn và việc thay đổi thiết kế liên tục trong khoảng từ 3 đến 6 tháng cho mỗi loại đã làm thấp đi nguy cơ bị làm giả. Hơn thế nữa, trong suốt thời gian đó các nhà in của Trung quốc và Nga đã hợp tác đưa các đặc tình bảo vệ phức tạp như sau vào ngân phiếu thanh toán với kích cở của tất cả các loại là 180x90mm
- Chữ cái cho sery
- Hình chìm
- Hoạ tiết trang trí
- Dây bảo hiểm
- Mảnh dấu kim loại
- Mực và sợi phát quang

Tôi không biết bất cứ nguồn duy nhất, chính thức nào cung cáp đấy đủ thông tin liên quan đến tất cả các loại ngân phiếu thanh toán đã được Ngân hàng nhà nước Việt nam in và phát hành. Những bảng đi kèm trong bài này được tổng hợp dựa trên nhưng thông tin từ nhiều nguồn khác nhau và từ những ngân phiếu thanh toán trong bộ sưu tập cá nhân của tôi. Tuy nhiên, rất nhiều loại không chắc chắn vì được dự đoán là có tồn tại dựa trên những sery bị mất và sự ngắt quãng về khoảng thời gian sử dụng. ( Xin lưu ý, trong bảng chữ cái tiếng việt chữ Ê thay cho chữ F và không có chữ J, vì thế chắc chắn các sery mang chữ này sẽ bị thiếu). Ngoài thời hạn sử dụng, mỗi loại ngân phiếu thanh toán lại có các thiết kế hoàn toàn khác nhau. Một vài kiểu thiết kế và đa dạng về ngày chỉ được chứng minh bởi các tờ mẫu.

Tất cả các tờ mấu đều có số sery là 0, từ MẪU được in đè ở ,mặt trước và một số specimen control được in ở vùng bóng chìm mầu trắng nằm dọc theo phia bên trái. Tôi phát hiện thấy mỗi ngân phiếu thanh toán mang một số duy nhất, không trùng nhau như đối với SCWPM có một số Pịck cho tất cả các loại và ngày của một loai nào đấy.

Tất cả các ngân phiếu đều có các thiết kế nhiều mầu sắc, rối rắm với complex underprinting. Ỏ phía trên của mất trước của môi tờ đều có dòng chữ NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIÊT NAM (State Bank of Vietnam), phân loại theo số thứ tự và được đánh vần theo tiếng việt. Ngày hết hạn sử dụng được in. Số sery được in tại hai vị trí. Nếu có hình trang trí thị số sery được in ở phía tận cùng, tại góc bên phải. Trong hầu hết các trường hợp, chữ cái sery và năm phát hành đều được in. Ở mặt sau của tất các ngân phiếu thanh toán có in dòng chữ NGÂN PHIẾU THANH TOÁN, phân loại theo số thứ tự và được đánh vần theo tiếng việt. Vào thàng 7 năm 2002, hệ thống giao dịch điện tử giũa các ngân hàng của Hyundai Information Technology của Nam Triều tiên được lắp đặt ở việt nam, thay thế hệ thồng cũ dựa trên tiền giấy.

Các quan chức tài chính của Việt nam cho rằng việc cải cách hệ thống giao dich tiền là một trong cải cách quan trọng nhất trong tất cả các cải tiến về tài chính. Hệ thống giao dịch tiến tiến này cho phép các ngân hàng Viêt nam có thế gửi và nhận các chuyển khoản từ một chi nhánh này đến chi nhánh khác ở bất cứ đâu và từ ngân hàng này đến ngân hàng khác, góp phần làm giảm sự chậm trễ và phức tạp không cần thiết.

Việc ứng dụng hệ thống giao dịch điện tử đã làm mất đi sự cần thiết của ngân phiếu thanh toán mệnh giá lớn. Một thập kỷ sau khi tờ ngân phiếu thanh toán lần đầu tiên xuất hiện và tờ cuối cùng hết hạn và cùng với nó một giai đoạn hết sưc thú vị trong lịch sử phát triển tài chính của Việt nam chấm dứt.