Nguyên nhân vì sao bị táo bón?

Những nguyên nhân có thể gây ra táo bón:

Ở người cao tuổi táo bón thường do tổng hợp của nhiều yếu tố gây ra:

+Chế độ ăn uống: Một khẩu phần không cân bằng, nhiều chất béo, ít chất xơ, ít nước là nguy cơ thông thường của táo bón.Ngòai ra, táo bón dễ xẩy ra nếu người cao tuổi không nhai kỹ thức ăn, vì răng lợi hư hỏng, khó khăn khi nuốt.Các cụ ta vẫn nói để dễ dàng chuyển hóa, bài tiết, thức ăn cần được nấu kỹ, nhai kỹ và tiêu hóa kỹ.

+ Tác dụng phụ của dược phẩm: Nhiều loại dược phẩm làm giảm hay thư giãn co bóp cơ trơn của thành ruột, đưa tới sự trở ngại sự lưu thông của chất bã. Đó là các thuốc trị tâm thần, thuốc có chất sắt, can xi, thuốc chống viêm, thuốc lợi tiểu.Thêm vào đó, các vị cao niên thường uống một lúc nhiều thứ thuốc, nên việc đào thải chất bã tiêu hóa lại càng khó khăn hơn.

+ Các bệnh làm suy nhược thần kinh, trì hoãn chức năng co bóp, đun đẩy của ruột gìa như bệnh nhân bị bệnh Parkinson, tiểu đường, tai biến mạch máu não, nhất là khi bị chấn thương cột sống.

+ Bệnh tâm thần, trầm cảm, sa sút trí tuệ làm giảm tống phân ở hậu môn. Nguyên nhân có thể do tác dụng phụ của các thuốc trị bệnh hoặc người bệnh đôi khi tỉnh bơ không để ý tới thôi thúc của mót đi cầu.

+ Sự bất động tĩnh tại của cơ thể: Cơ thể nằm im không cử động, khiến cho ruột, cơ hoành giảm co bóp, phân chậm di chuyển, đưa tới tình trạng táo bón.Ngoài ra các khối u ở ruột, giảm chức năng tuyến giáp, giảm ka li, tăng can xi trong máu cũng là những nguy cơ đưa tới táo bón.
Việc chẩn đoán và tìm nguyên nhân đều căn cứ vào các chi tiết do người bệnh cung cấp. Khi người cao tuổi than phiền có sự thay đổi đột ngột về thói quen đại tiện, về tầm cỡ và mức đậm đặc của phân thì họ cần được lưu ý khám nghiệm.Đây có thể là dấu hiệu của ung thư đại tràng hay dấu hiệu của một bệnh trầm kha khác.Bác sỹ sẽ thăm khám tổng quát, chụp X quang ruột, nội soi đại, trực tràng, xét nghiệm phân để định bệnh.

Táo bón lâu ngày có thể đưa đến một số biến chứng như:

- Sự nêm chặt phân ở đại trực tràng,Đây là biến chứng thường xẩy ra, đôi khi nguy hiểm tới tính mạng. Người bệnh bị sốt cao, bụng căng đau, tim đập nhanh, người mệt mỏi, bất tỉnh, phân có thể chèn lên bàng quang gây bí tiểu tiện dẫn tới suy thận.
- Ruột kết bị giãn to, nhất là những người có tổn thương cột sống
- Cơn thiếu máu cục bộ và ngất vì phải rặn lâu ảnh hưởng xấu tới sự tuần hoàn não và động mạch vành..
- Sa trực tràng vì người bệnh phải rặn để đẩy phân ra ngoài.
- Trĩ nội và ngoại.
- Táo bón kinh niên có thể là nguy cơ đưa đến ung thư ruột già và trực tràng.
Điều trị táo bón:
Ngày nay với nhiều loại thuốc trị táo bón bán trên thị trường, nên việc chữa theo triệu chứng được coi là hấp dẫn, tiện lợi hơn. Nhưng thực tế cho thấy như vậy không gỉai quyết tận gốc vấn đề, đôi khi lại không tốt. Việc trị chứng táo bón cần bao quát hơn, với việc hướng dẫn người bệnh về việc bài tiết chất bã tiêu hóa, sự đi cầu bình thường, tái huấn luyện để có thói quen đi cầu, cũng như thay đổi chế độ dinh dưỡng, tăng vận động cơ thể. Mỗi cá nhân có một cách điều tri riêng tùy theo nguy cơ gây bệnh với mục đích là giúp người bệnh đi cầu ít nhất là 3 lần một tuần và tránh những biến chứng. Có hai phương pháp điều trị hỗ trợ cho nhau là dùng thuốc và không dùng thuốc.

Điều trị táo bón không dùng thuốc
Trước hết cần loại bỏ định kiến thường thấy ở một số người là phải đại tiện mỗi ngày mới tốt, mới bình thường. Người cao tuổi đi tiêu  mỗi hai hoặc ba ngày một lần là tốt rồi. Điều quan hệ là tạo ra một thói quen về đại tiện.Mỗi ngày dù không mót cũng vào cầu tiêu đúng giờ, nhất là nửa giờ sau khi ăn sáng, thức ăn kích thích ruột và dạ dày, phòng vệ sinh tiện nghi và riêng tư để có thoải mái cho nhu cầu.Thói quen này cũng khuyến khích bệnh nhân để ý và đáp ứng nhu cầu muốn đại tiện. Khi mót đi cầu thì đi ngay, vì trì hoãn phân nằm lâu trong ruột bị hút hết nước thành khô cứng khó đẩy ra.
Ngưng lạm dụng thuốc nhuận tràng, xem lại tác dụng phụ của thuốc nào đang uống gây táo bón để thay thế thuốc khác sau khi tham khảo vơí bác sỹ. Nếu không bị các bệnh cần hạn chế tiêu thụ nước như bệnh tim, bệnh thận, nên uống 1,5lít nước mỗi ngày để tránh khô nước, đặc biệt là vào mùa hè  nóng bức. Ăn giảm chất béo và nhiều chất xơ. Vận động đều đặn là việc nên khuyến khích người cao tuổi còn đi lại được và trong khả năng của họ. Người nằm bất động cần đưa ra khỏi giường, đặt ngồi trên ghế nhiều lần trong ngày, giúp đỡ họat động chân tay, trở mình qua lại cũng giúp ích nhiều cho việc đại tiện, lại tránh hoại tử da ở vùng lưng vì nằm lâu ở một tư thế.

Điều trị táo bón dùng thuốc
Trên thị trường có rất nhiều loại khác nhau với cùng mục đích là làm bớt triệu chứng đi cầu khó khăn, đồng thời cũng có nhiều tác dụng phụ mà ta cũng cần biết. Thuốc táo bón được chia thành nhiều nhóm:
- Nhóm thuốc làm phân thu thành khối
- Nhóm thuốc làm phân mềm
- Thuốc xổ dầu, thuốc xổ muối
- Thuốc viên nhét hậu môn.
- Thụt hậu môn bằng nước lã.
Các thuốc này giúp đi cầu dễ dàng nhưng cũng có nhiều nhược điểm nếu lạm dụng. Khi dùng quá thường, quá độ, thuốc nhuận tràng sẽ đẩy khỏi cơ thể những chất bổ dưỡng, sinh tố trước khi các chất này được ruột hấp thụ, làm tăng sự bài tiết nước, muối natri và kali. Dùng lâu thành quen, khiến cơ thành ruột bị yếu không hoạt động hữu hiệu, nên khi ngừng thuốc táo bón thành trầm trọng hơn. Sự lựa chọn thuốc chống táo bón cần được sự tham khảo và hướng dẫn cuả bác sỹ, căn cứ vào nguyên nhân gây táo bón, các bệnh đang có, các thuốc đang uống, phí tổn cũng như theo sở thích của người bệnh.

Lời khuyên chung của các chuyên viên y tế là một đôi khi dùng thuốc nhuận tràng sẽ an toàn, nhưng thuốc không phải là thay thế lâu dài cho một chế độ ăn uống lành mạnh, một nếp sống chừng mực, có vận động cơ thể

Sắc mặt vàng, dễ mọc mụn, ăn ít, tăng cân không lý do, bụng ngày càng to… đều có thể do các độc tố trong cơ thể không thể kịp thời bài thải ra ngoài, bị tích tụ lâu ngày, tạo thành gánh nặng cho cơ thể.

Những người bị táo bón lâu ngày, độc tố tích tụ có thể gây kích thích niêm mạc dạ dày, tạo cơ hội cho bệnh ung thư đại tràng phát tác. Chứng táo bón phần nhiều do thói quen ăn uống, sinh hoạt gây ra, nguyên nhân khác nhau với từng đối tượng.

Dân văn phòng

Ngồi lâu ít hoạt động, ăn uống không điều độ, thích ăn cay, hay uống rượu…đều có thể là nguyên nhân gây táo bón. Ngoài ra, áp lực tinh thần lớn cũng là 1 nguyên nhân thường gặp.

Nhóm đối tượng này nên cải thiện trạng thái hay lo lắng, kịp thời giải toả áp lực, cố gắng duy trì tâm trạng vui vẻ, thoải mái sẽ mang lại tác dụng hỗ trợ cân bằng hệ thần kinh, giúp ruột và dạ dày được thông suốt.

Trẻ nhỏ

Nhiều trẻ do kén ăn dẫn đến táo bón. Một số em do mải chơi cũng gây ức chế cho việc đại tiện, thời gian dài, chất thải tích tụ quá lâu trong ruột sẽ bị khô, cứng, gây táo bón. Nên rèn cho bé chế độ ăn cân bằng, và tập thói quen đi đại tiểu tiện.

Bà bầu

Bà bầu bị táo bón chủ yếu do ăn uống quá chọn lọc, vận động ít, hoặc vị trí thai bị lệch ép lên ruột và dạ dày. Bà bầu nên ăn nhiều rau củ chứa nhiều chất xơ,  uống sữa chua, và tăng lượng thời gian vận động.

Người già

Nguyên nhân táo bón chủ yếu ở người cao tuổi do suy yếu các chức năng của các cơ quan nội tạng, khiến ruột và dạ dày hoạt động kém. Người già nên mát-xa bụng theo chiều kim đồng hồ mỗi sáng sớm 100 lần.

Lưu ý: Người bị đi ngoài ra máu, phân đen cần chú ý có thể do niêm mạc bị tổn thương, nặng hơn có thể do viêm loét dạ dày, hoặc do khối u.

Cách đơn giản để trị chứng táo bón: uống 1 ly nước muối loãng, hoặc nước mật ong kết hợp mát-xa bụng và lắc hông mỗi sáng sớm.