Vì sao lạm phát cao?

Có thể trả lời ngay vì nước ta bị ảnh hưởng nặng của trường phái "lạm phát giá cả" nên đã công bố một chỉ số giá đồng nhất tăng giá với lạm phát (9,5% năm 2004). Các nước cùng hoàn cảnh bị cúm gia cầm như ta, lại tiêu thụ xăng nhiều hơn, như Trung Quốc chiếm 7,2% mức tiêu thụ xăng của thế giới nhưng chỉ số giá cả cũng chỉ có 4%, Thái Lan chỉcó 2,5%. Ngay chỉ số giá do IMF ước tính cho VN năm 2005, cũng chỉ là 3%... chứ không phải là 6,5% như dự kiến.
Từ năm 1992 ảnh hưởng xấu của trường phái "lạm phát giá cả" đã được cảnh báo trên một số phương tiện thông tin đại chúng. Cho nên để VN ta không còn bị lạm phát cao hơn các nước, cần phân tích những sai lầm của trường phái "lạm phát giá cả" để không còn tình trạng phối hợp không đồng bộ: Ngân hàng nhà nước theo trường phái lạm phát tiền tệ nói lạm phát cơ bản chỉ có 5%, còn Bộ Tài chính lại cứ theo trường phái "lạm phát giá cả" trích ngân sách 10.000 tỷ năm 2004 và dự kiến 17.000 tỷ cho năm 2005hi vọng giữ được giá dầu tăng lên từ thị trường thế giới. Thực ra Bộ Tài chính cũng chả có lỗi gì vì khi học đại học, cuốn sách kinh tế học của Samuelson đã được dùng phổ biến trong giảng dạy.
Thực tế giá dầu vẫn tăng từ 50 USD/thùng năm lên 70 USD như hiện nay chứng tỏ giữ đứng giá dầu chỉ là ảo tưởng vì như thế là không chấp nhận mặt bằng giá mới do cơn sốc giá dầu lửa tạo ra. Giá dầu tăng là do cung nhỏ hơn cầu về dầu lửa. Bỏ hàng núi tiền của ngân sách để trợ giá như vậy chả khác gì bất chấp quy luật thị trường; cũng như không chấp nhận thiên nhiên chỉ ban tặng cho trái đất những mỏ dầu có hạn và đang bị khai thác cạn kiệt dần.
Vì thế các sai lầm của trường phái "lạm phát giá cả" như sau:
Nhầm lẫn cuộc khủng hoảng nguyên nhiên liệu truyền thống với lạm phát, gọi là lạm phát chi phí đẩy. Samuelson đã nhầm lẫn hai cơn sốc dầu lửa này với lạm phát và gọi đó là lạm phát chi phí đẩy với định nghĩa: "Lạm phát xảy ra do chi phí tăng lên trong những giai đoạn thất nghiệp cao và mức huy động nguồn lực yếu ớt được gọi là lạm phát chi phí đẩy” Nếu nguyên nhân của lạm phát tiền tệ là do cung tiền tệ lớn hơn nhu cầulưu thông hàng hoá và dịch vụ thì nguyên nhân của lạm phát chi phí đẩy là do chi phí tăng lên. Tất nhiên phương thuốc đặc trị cho loại "lạm phát chi phí đẩy" phải là hạ chi phí. Samuelson đã không tìm giải pháp hạ chi phí và không viết một dòng nào để chứng minh là thắt chặt tiền tệ và nâng lãi suất tới 20% có thể hạ chi phí thay cho DN.