Bỏng nước sôi, da bị sẹo lồi cách chữa trị như thế nào ?

Khái niệm sẹo

Sẹo- Scars (còn gọi là cicatrices) là các vùng mô xơ hóa thay thế da (hoặc mô) bình thường sau khi bị tổn thương. Sẹo là kết quả của quá trình sinh học phục hồi vết thương da và mô trên cơ thể. Vì vậy, sẹo là một phần của quá trình liền vết thương tự nhiên. Ngoại trừ tổn thương rất nhỏ, còn lại mọi vết thương (ví dụ: sau khi tai nạn, bệnh lý hoặc phẫu thuật) đều để lại sẹo.

Mô sẹo không giống với các mô mà nó thay thế và thường có chất lượng chức năng kém hơn. Ví dụ, vết sẹo trong da ít khả năng chống bức xạ cực tím, và tuyến mồ hôi và nang tóc không mọc lại trong mô sẹo.

Những vết sẹo từ bắt nguồn từ schara từ tiếng Hy Lạp, có nghĩa là chỗ của lửa (do lửa)

Quá trình hình thành sẹo da

Sẹo là một phần của quá trình liền vết thương tự nhiên. Vết sẹo hình thành khi bị tổn thương lớp da hoặc bị tổn thương sâu quá lớp da.

Hầu hết các vết sẹo da phẳng, nhạt màu là dấu vết để lại của thương tích ban đầu. Các vết sẹo đỏ sau một chấn thương da thường chưa ổn định, chúng ổn định sau khoảng 1 năm, một số trường hợp có thể sau vài năm. Hình thức vết sẹo khác nhau phụ thuộc vào độ sâu, vị trí trên cơ thể, tuổi…

Các yếu tố tăng trưởng đóng một vai trò quan trọng trong phát triển sẹo. Đồng thời, một nghiên cứu gần đây của Mỹ thấy ribosome protein S6 kinase (RSK) liên quan đến sự hình thành sẹo và thấy rằng chất hóa học chống lại RSK có thể ngăn chặn sự hình thành của xơ gan. Điều trị này cũng có khả năng làm giảm hoặc thậm chí ngăn ngừa hoàn toàn quá trình hình thành sẹo.

Phân loại sẹo: (theo hình thức và tiến triển của sẹo)

Sẹo là kết quả của sự phát triển không bình thường của collagen, mô xơ và bó sợi collagen.

1. Hypertrophic(sẹo phì đại) vết sẹo gồ cao so với da thường xung quanh, nhưng không phát triển vượt ra ngoài ranh giới của vết thương ban đầu, lớp biểu mô mỏng, không có xu hướng tiến triển và thường cải thiện trong một vài năm.

2. Vết sẹo Keloid (sẹo lồi) sẹo to dày căng chắc, chúng có thể phát triển vô hạn định như kiểu khối u (mặc dù lành tính). Sẹo lồi có thể xảy ra trên bất kỳ ai, nhưng phổ biến nhất gặp ở những người da đen, da màu. Sẹo lồi có thể do phẫu thuật, tai nạn, do mụn trứng cá, hoặc đôi khi từ xâu khuyên cơ thể. Ở một số người, vết sẹo keloid hình thức tự phát.

Mặc dù có thể là một vấn đề thẩm mỹ nhưng vết sẹo lồi chỉ là những bó sợi collagen mô xơ thoái hóa và hoàn toàn vô hại, không ung thư. Tuy nhiên, chúng có thể ngứa hoặc đau ở một số trường hợp, xuất hiện phổ biến nhất ở vai và ngực.

3. Sẹo phẳng: sẹo không gờ cao trên mặt da, sẹo cứng không mềm mại, thay đổi màu sắc so với da lành xung quanh. Ngoài ra còn một loại sẹo khác lõm dưới da (sẹo lõm) được hình thành khi bị tổn thương sâu dưới lớp da, chẳng hạn như đến lớp mỡ hay cơ… Loại sẹo là thường do mụn trứng cá, nhưng có thể do bệnh thủy đậu, phẫu thuật hay tai nạn.

Còn 1 số cách phân loại sẹo khác theo tính chất và phương pháp điều trị như: sẹo co kéo, sẹo dính, sẹo loét, ung thư trên nền sẹo…

Phương pháp điều trị sẹo

Các nghiên cứu nhận thấy không thể loại bỏ hoàn toàn vết sẹo. Tuy nhiên các mô, xương bị tổn thương trong thời kỳ phôi thai có thể tái sinh mà không để lại sẹo.

Phương pháp sử dụng tấm silicon gel và tiêm thuốc steroid được chấp nhận rộng rãi nhất trong điều trị sẹo. Trị liệu corticosteroid bằng cách tiêm vào vết sẹo đã được giới thiệu trong những năm 1960, từ đầu thập niên 1970 trị liệu băng áp lực được sử dụng rộng rãi cho điều trị sẹo bỏng, tấm gel silicone được sử dụng từ những năm 1980.

Phương pháp điều trị sẹo phì đại, sẹo lồi

1. Băng áp lực

Băng áp lực thường được sử dụng để ngăn chặn sự phát triển của vết sẹo bỏng rộng, điều trị này chỉ có hiệu quả với những vết sẹo mới. Người ta thấy rằng bằng cách sử dụng áp lực liên tục để bề mặt sẹo làm giảm tăng sinh các mạch máu giúp vết sẹo phẳng và mềm mại hơn.

Băng áp lực thường được làm từ vật liệu chun dãn, có khả năng ép sát bề mặt sẹo, tốt nhất băng liên tục 24 giờ một ngày trong 6-12 tháng.

2. Steroid

Tiêm steroid có thể giúp làm phẳng và làm mềm mại seo, giúp ngăn chặn sự xuất hiện của sẹo lồi (keloid) hoặc sẹo phì đại (hypertrophic). Steroid được tiêm vào vết sẹo, hấp thụ rất ít vào máu, tác dụng phụ của điều trị này là có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ vị thành niên. Điều trị nên lặp đi lặp lại sau khoảng 4-6 tuần.

Bôi steroid không có hiệu quả trong điều trị sẹo.

3. Tấm Silicone và gel Silicone

Dimethicone silicone gel có hiệu quả như tấm silicone trong việc cải thiện vết sẹo.

Silicone được sử dụng để ngăn ngừa và chữa trị sẹo phì đại (hypertrophic). Cơ chế chính xác của phương pháp này không biết rõ, một số nghiên cho rằng giúp giảm hoạt động của ion tại chỗ hoặc giảm việc sản xuất chất tiền viêm như TGFβ2.

4. Siêu mài mòn

Sử dụng thiết bị để bào mòn sẹo trên bề mặt, kỹ thuật cần thực hiện dưới gây mê. Nó rất hữu ích với vết sẹo lớn lên, nhưng ít hiệu quả khi các vết sẹo nằm sâu dưới da.

5. Laser phẫu thuật & Laser bề mặt

Việc sử dụng laser trên vết sẹo là một phương pháp mới trong điều trị. FDA chấp thuận cho việc điều trị các vết sẹo mụn bằng laser bề mặt. Laser mạch máu làm giảm đáng kể các vết sẹo đỏ khi điều trị, nhất là sau 6-10 tuần đầu. Một số tác giả cho rằng sử dụng carbon dioxide hay laser YAG có thể giúp sẹo phẳng hơn.

6. Phẫu thuật

Phẫu thuật sẹo giúp thu nhỏ kích thước của sẹo, 1 số trường hợp giúp giải phóng sẹo dính, sẹo co kéo để phục hồi chức năng vận động…

Phẫu thuật vết sẹo phì đại hoặc sẹo lồi thường phối hợp với phương pháp khác như băng áp lực hay dán tấm silicone. Cắt sẹo lồi (keloid) đơn thuần thấy tỷ lệ tái phát cao gần 45%.Nhiều nghiên cứu lâm sàng đang tiến hành để đánh giá lợi ích của kết hợp điều trị sẹo phì đại (hypertrophic) hoặc sẹo lồi (keloid) bằng phẫu thuật và laser.

7. Xạ trị

Xạ trị bề mặt liều thấp được sử dụng để ngăn ngừa sự xuất hiện của sẹo lồi và sẹo phì đại. Thường có hiệu quả tốt, nhưng chỉ nên sử dụng trong trường hợp sẹo tiến triển mạnh do có tác dụng phụ lâu dài.

8. Liệu pháp Vitamin

Nghiên cứu cho thấy việc sử dụng vitamin E và chiết xuất từ hành củ để điều trị sẹo không có hiệu quả. Vitamin E gây viêm da tiếp xúc tới 33% người sử dụng và một số trường hợp có thể làm vết sẹo xấu đi. Vitamin C giúp ổn định quá trình sản xuất collagen và sắp xếp bó sợi collagen cải thiện tình trạng sẹo. Vitamin C và một số dẫn chất este của nó cũng giúp làm mờ dần sắc tố đen tối của một số vết sẹo.

Phương pháp điều trị sẹo lõm

Tiêm Collagen

Tiêm Collagen có thể được sử dụng để nâng vết sẹo sâu đến mức độ da xung quanh. Tuy nhiên, tác dụng không kéo dài, cần phải được lặp đi lặp lại (kết quả thường giữ được khoảng 8 tháng). Một số người có phản ứng dị ứng với Collagen.

Bạn “bị bỏng nước sôi cách đây 20 năm, để lại sẹo trên cánh tay. Vết sẹo khá dầy, từ gần bờ vai đến khuỷu tay”. Trường hợp này bạn cần khám đánh giá cụ thể để xác định chính xác vị trí, tính chất sẹo, mức độ co kéo, khả năng đàn hồi của vùng da lân cận… từ đó mới lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp

Tất cả các phương pháp này bạn nên đưa cháu tới bệnh viện 108 để bác sĩ khám và điều trị nhé bạn.