Cần gấp tiểu sử của Frank Lloyd Wright

http://vi.wikipedia.org/wiki/Frank_Lloyd_Wright

Frank Lloyd Wright lỗi lạc

- Kiến trúc sư Frank Lloyd Wright trong suốt quá trình sáng tác kiến trúc hơn 70 năm của mình, từ đầu thế kỷ suốt đến thập niên 50, ông đã thiết kế nhiều loại công trình kiến trúc như nhà ở, trường học, nhà thờ, công thự, ... Được coi như là một kiến trúc sư (KTS) đại tài nhất của nước Mỹ của thời đại kéo dài 50 năm của ông.

- Sinh ra từ hậu bán thế kỷ 19, sau cuộc nội chiến Hoa Kỳ, với niềm tin của người mẹ từ khi ông sắp chào đời rằng người con tương lai sẽ là một Kiến trúc sư nổi tiếng, chính mẹ ông đã tạo những điều kiện và cơ hội cho người con tiếp xúc với các yếu tố cần thiết cho nghệ thuật sáng tạo trong kiến trúc như âm nhạc, trí tưởng tượng về hình học không gian dù trong thời niên thiếu sống tại vùng thôn dã, không được chánh thức học về ngành kiến trúc trong bất cứ trường đại học nào, mà chỉ học qua thực hành nhờ các bạn đồng nghiệp, các họa viên kiến trúc, sau đó là các nguyên lý sáng tác kiến trúc từ người chủ văn phòng kiến trúc sư được đào tạo từ học phái Beaux Art ở Pháp. Ông bắt đầu sự nghiệp kiến trúc sáng tác một cách lẫy lừng cho riêng mình và tách ảnh hưởng kiến trúc Châu Âu ra khỏi không gian của quê hương mình từ những yếu tố đó.

- Dù không tự đặt tên kiểu nhà của ông đề xướng là loại nhà Dã Thự (Prairie Houses) trong đầu thế kỷ 20, nhưng đây là một sáng tác kiểu dáng kiến trúc dân dụng không những cho riêng ông mà còn cho một trường phái độc đáo riêng biệt của Mỹ, kiến trúc sinh thái hay hữu cơ Organic Architecture. Trong hình tượng đó, các toà nhà xây lên như được sinh ra và gắn chặt vào môi trường chung quanh và là một thực thể hòa hợp, không thể tách rời hay đem ra một nơi nào khác.

- Như nghề nghiệp của bao nghệ sĩ, lúc đầu dành cho giới thượng lưu sử dụng, ông đã đem những sáng tác kiến trúc của mình nhằm thỏa mãn cho nhu cầu của thân chủ thượng lưu. Sau đó, ông đề ra kiểu nhà cho thành phần trung lưu hay đa số dân chúng ít tiền bạc; loại nhà Usonian của ông nhằm vào đa số dân chúng, những người có thể mua nổi một mái nhà riêng cho gia đình mình về đặc tính rẻ tiền, nhưng không thiếu tiện nghi hay thiếu mỹ quan trong kiến trúc nhờ cách làm việc "đo ni đóng giày" hay “liệu cơm gắp mắm" của từng thân chủ.

-Qua kinh nghiệm bản thân và sự thành công của lối học thực dụng, và muốn truyền đạt lại lý tưởng sáng tác kiến trúc của mình cho các thế hệ mai sau, ngay từ năm 1932 ông đã thành lập một học viện với chương trình nội trú gọi là Taliesin Fellowship, nơi đó học viên trả tiền để được sinh hoạt, học hỏi và cùng làm việc với nhau. Mùa hè, nhóm học viên này làm việc ở khu học viện nội trú Taliesin Đông tại Spring Green, Wisconsin, để khi mùa Đông lạnh lẽo cả nhóm học viên lại di chuyển sang học viện Taliesin Tây nắng ấm của Phoenix, Arizona mà cả thầy trò cùng bắt tay thu nhặt từng hòn sỏi đá của sa mạc để xây dựng các công trình kiến trúc dùng làm nơi ở, văn phòng và lớp học vào năm 1937. Ngày nay vẫn còn khoảng 70 học viên sống, làm việc và học hỏi chung với nhau ở các học viện này, du khách có thể đến thăm viếng và ngưỡng mộ như là một tài sản văn hóa đặc biệt của Mỹ.

Tiểu sử:

- Ông sinh năm 1867, hai năm sau chiến tranh nội chiến ở nước Mỹ (1865), tại Richland Center, trong Tiểu Bang trung tây nước Mỹ - Wisconsin. Cha là William Carey Wright, một vị giáo sư âm nhạc và cũng là một vị Mục Sư, một diễn giả công cộng, có thời gian học Luật và Y khoa. Ông đã tạo cho con trai mình một niềm say mê âm nhạc, tài hùng biện, khả năng khéo léo có thể làm nhiều công việc và đã tạo phần nghệ sĩ tính trong công trình sáng tác kiến trúc của người con về sau này. Ông Frank cũng thừa hưởng từ cha mình một lối sống trưởng giả, thích tiêu xài hoang phí. Đôi khi biết tránh né những sự thật có thể gây khó khăn, và không thích tính đối đầu.
- Mẹ ông, Anna Lloyd Jones, là một giáo viên với sự chú trọng đến nền giáo dục gia đình. Chính mẹ của ông đã quyết đoán, chuẩn bị và gieo vào trí óc trẻ thơ của con trai mình F L Wright niềm tin ông sẽ là một kiến trúc sư tài giỏi, nổi tiếng sau này, khi ông còn chưa cắp sách đến trường học, bà đã củng cố và khuyến khích con bằng cách treo trong phòng riêng của con trai mình những bản vẽ thiết kế kiến trúc đẹp. Sau này bà cũng đã mua một loại đồ chơi nhiều hình khối lập phương gọi là Froebel, mà khi lắp đặt với nhau, sẽ tạo ra những hợp liên khối bố cục đẹp và đa dạng. Có thể nói thiên tài về tính sáng tạo kiến trúic của ông chính là nhờ phần lớn ở bàn tay và ảnh hưởng của người mẹ. Khi ở tuổi thiếu niên, bà gởi con trai mình về sống trong nông trại rộng lớn của gia đình họ ngoại là gia đình Lloyd Jones, hay xây dựng gia cư của ông tiên khởi là Taliesin trong khu đất nông trang gia đình họ ngoại Jones này. Ở đây ta lại thấy một hình ảnh gần gũi của bà mẹ của Mạnh Tử tây phương tìm hướng tương lai tâm tưởng cho con trai mình. Sau này trưởng thành ông đã đổi tên chính mình từ Frank Lincoln Wright thành Frank Lloyd Wright như một khẳng định con người ông mang niềm tin hướng về họ ngoại.

- Cha mẹ tan vỡ mái ấm gia đình năm 1884, sau một cuộc hôn nhân kéo dài không đầm ấm, ông sống với mẹ, và ở lứa tuổi trung học ông đã phải về sống và làm công việc đồng áng ở vùng nông thôn trong một nông trại của người cậu. Có lẽ trong cuộc sống nông thôn với cảnh hoang dã bao la, những căn nhà đơn độc cách nhau bằng khoảng cách tầm nhìn qua cửa sổ nhà mình, không gian khoáng đạt trong nhà đã ảnh hưởng rất lớn đến ông và chính đời sống nông trang, tình yêu thiên nhiên, thôn dã này đã giúp ông sáng tạo ra trường phái " Dã Thự " trong kiến trúc, một kiểu nhà ở điền dã sau này (Prairie).

- Suốt quá trình học vấn ở bậc trung học, không thấy có dấu hiệu nào cho thấy ông tốt nghiệp trung học.

- Năm 1886, ông đã được đặc cách cho vào học năm thứ nhất ngành kỹ sư tại trường đại học Wisconsin. Cũng trong năm đầu đại học, ông đã được nhận làm việc cho văn phòng tư của ông khoa trưởng khoa kỹ sư Allan D. Connover để có thể kiếm sống và trả tiền học. Trong trường đại học, ông không tìm thấy hứng thú trong ngành học, ông không phải là sinh viên xuất sắc và cũng không thường xuyên tham dự các buổi diễn giảng ở giảng đường đại học.

- Trong năm này, theo đuổi giấc mơ của người mẹ về ngành kiến trúc, ông bỏ học ngành kỹ sư ở Wisconsin để lên thành phố Chicago tìm cơ hội dấn thân vào ngành kiến trúc. Trước khi rời trường đại học Madison, ông đã chứng kiến tận mắt một tai nạn về xây cất, tai nân5 này ám ảnh theo ông suốt đời về tính cẩn trọng và kiến thức kết cấu kiến trúc xây dựng. Nhà thầu khoán do thiếu kiến thức về tải trọng nén khi xây dựng các trụ gạch đá, ông ta không thấy nguy hiểm của việc tăng tải trọng thân trụ cột; đã bỏ đầy thêm vào lõi trong của các trụ xây có đường kính to rỗng ruột. Việc tăng tải trọng cho các trụ thiết kế rỗng ruột này đã làm cho quá tải lực nén của chân đế cột, thế là trụ gạch gãy đổ, lôi theo sự sụp đổ của cả cấu trúc bên trên, nhóm thợ xây cất bị nhốt và bị ép chết rất nhiều dưới đống gạch đá vụn vỡ đó. Chàng trai trẻ Frank chứng kiến việc lôi xác các nạn nhân với thi thể không vẹn toàn đó đã làm cho con tim chàng ta bị vỡ vụn và đã ám ảnh suốt cuộc đời sau này. Ra đi trong túi không tiền, ông phải bán đi một số sách vở của mình để lấy tiền vé xe đi Chicago. Ông không nản chí, đến Chicago ông đã lân la tìm đến các văn phòng kiến trúc trong thành phố để xin việc. May mắn là ông được văn phòng Kiến Trúc Silsbee thu nhận như một họa viên kiến trúc tập sự. Nhưng sau vài tháng làm việc, ông lại bỏ văn phòng kiến trúc này và trở lại giảng đường trường đại học để học tiếp tục.

- Năm 1887, trở lại trường học, ông lại thấy những gì được dạy của trường lớp không giúp ích cho giấc mộng làm kiến trúc sư của mình, mà ông nghĩ rằng có thể học qua việc thực hành ở các văn phòng kiến trúc, và sẽ thích hợp hơn với ông. Ông Frank lại bỏ trường ra đi, về lại thành phố Chicago, lúc đầu ông được nhận vào làm việc ở văn phòng Kiến Trúc Sư Béers, Clays & Dutton, công việc ở đây lại làm ông chán nản vì cảm thấy không giúp ích cho giấc mộng kiến trúc sư của mình. Ông liên lạc lại văn phòng kiến trúc sư cũ Silsbee, lúc ấy người bạn thân là họa viên kiến trúc Cecil Corwin đang được thăng cấp lên làm trưởng ngành họa viên kiến trúc, thế là ông trở lại làm việc ở văn phòng KTS Silsbee với người bạn thân Corwin, chính trong thời gian này ông học rất nhanh về diễn họa kiến trúc ở người bạn thân này, ông chứng tỏ được mình là một họa viên có khả năng lớn, khéo tay và nét diễn họa rất đẹp. Hai người bạn này thường cùng nhau đi dạo và quan sát chung các công trình kiến trúc của thành phố, sau đó họ về lại nhà thảo luận rất tương đắc với nhau về những chức năng, phân tích cấu tạo các công trình mà họ vừa quan sát được. Cũng trong năm 1888, tạp chí kiến trúc địa phương trong bài giới thiệu về các đồ án của văn phòng Silbee, họ đã dùng các bản vẽ minh họa kiến trúc đẹp vừa qua của ông để đăng lên và giới thiệu với mọi người.

- Sau đó ông đã đổi việc vào làm ở một văn phòng tổ hợp kiến trúc rất nổi tiếng của hai KTS Louis Sullivan (phụ trách phần thiết kế kiến trúc) và Dankmar Adler (phụ trách phần thiết kế kỹ thuật thi công). Trong cuộc phỏng vấn xin việc, ông đã hứa sẽ trình cho KTS Sullivan các bản vẽ của ông về lối họa hoa văn, họa tiết mà ông đã vẽ trước đây, nhưng thật ra ông chưa có trong tay bản vẽ. Sau cuộc phỏng vấn ông đã phải thức khuya đêm đó để tạo ra các bản vẽ đã hứa, công việc nhanh và rất đẹp, ông được nhận ngay vào làm cho văn phòng kiến trúc Sullivan này. KTS Sullivan đã từng du học ở trường nổi tiếng Ecole des Beaux Arts ở Paris, chính là người khởi xướng các công trình cao ốc hướng lên trời mà chúng ta gọi là Nhà Chọc Trời "Skycraper " sau này. Cũng chính KTS Sullivan này đã dạy cho ông rất nhiều về thế giới thiết kế, sáng tác kiến trúc, sự tìm tòi ý hướng, con đường riêng mình trong sáng tác, ông trìu mến gọi KTS Sullivan là "Vị Thầy khả ái, Lieber Meister". Trong thời gian làm việc ở văn phòng KTS Sullivan, ông đã học cách tìm tòi phương hướng sáng tác kết hợp với niềm yêu mến vào cảnh quan thiên nhiên, ông đã thai nghén cho mình khái niệm nhà ở dân dụng mà sau này mọi người đặt tên là kiến trúc sinh thái (organic). Kiến Trúc Sư Sullivan đã truyền cho ông ý tưởng "kiến trúc thực dụng" để tránh đi vào vết xe kiến trúc hình thức, "Kiểu dáng kiến trúc và chức năng sử dụng là một hợp thể thống nhất" (form and function are one).

Năm 1889, ông gặp và kết hôn với cô con gái một vị thương gia giàu có của Chicago khi ông gần bước vào lứa tuổi 22, cô vợ Catherine Lee Clark Tobin đã đưa ông vào thế giới trưởng giả đô thị, ông mượn nợ để mua đất và tự thiết kế và xây dựng cho chính mình ngôi nhà ở đầu tiên trong khu ở Oak Park, phía Tây Chicago. Đây là bước đầu trong thử nghiệm, dọ dẫm cho ý tưởng thiết kế kiến trúc độc lập của chính ông. Để chi dụng cho cuộc sống trưởng giả mới này, ông mắc nợ chồng chất, chính nhu cầu cần có nhiều tiền trả nợ đã đẩy ông vào con đường say sưa thiết kế kiến trúc, ban ngày ông làm việc cho văn phòng kiến trúc Sullivan, ban đêm hay cuối tuần ở tư gia, ông thiết kế riêng cho các bạn bè và hàng xóm Oak Park của mình, không được sự đồng ý hoặt hay biết của KTS Sullivan. Điều này ông đã vi phạm nguyên tắc hợp đồng làm việc với văn phòng kiến trúc chủ nhân.

Năm 1893 là năm đánh dấu một bước âm thầm chuyển mình trong việc sáng tác kiến trúc của ông dù rằng ngay thời gian này ông không nhận ra điều đó. Thành phố Chicago tổ chức hội chợ triển lãm quốc tế Columbian Exposition trưng bày về các thành tựu về kỹ thuật và văn hóa của thế giới và là dịp để kỷ niệm 400 năm ngày ông Kha Luân Bố khám phá ra Mỹ Châu. Khoa Kiến Trúc trong dịp này cũng hãnh diện góp phần với một vị trí đặc biệt, nó đã phô diễn một sự thống trị của kiểu dáng Beaux Arts thời trang thời bấy giờ, mà theo KTS Sullivan, nền kiến trúc Mỹ đã tụt hậu so với thế giới đến hàng nửa thế kỷ. Riêng ông Wright lại thấy phấn khởi, thích thú khi nhìn những họa tiết chạm gỗ của Nhật Bản được giới thiệu một cách rộng rãi lần đầu tại Hoa Kỳ, điều này ảnh hưởng đến các thiết kế trang trí nội ốc của ông sau này. Cũng trong năm này, ông Wright bắt đầu đứng ra mở văn phòng thiết kế kiến trúc cho riêng mình sau gần 7 năm làm việc dưới sự dìu dắt của KTS Sullivan. Cũng bắt đầu từ đó ông bắt đầu tìm cho mình một lối đi riêng trong kiến trúc, dần dà đưa nền kiến trúc Hoa kỳ ra khỏi bóng che của anh khổng lồ Pháp Beaux Arts đang thịnh hành khắp nơi trên thế giới, không riêng gì ở Mỹ. Từ đây ta thấy dần dà đâu đó ý tưởng cảnh quan điền dã hòa lẫn trong công trình kiến trúc, đan quyện vào nhau như một hợp thể thống nhất, không thể tách rời đặt để vào bất cứ chỗ nào khác được, công trình kiến trúc như mọc lên, trưởng thành từ bao cảnh chung quanh. Với mái nhà thấp, dốc thoải, mái hắt, dìm mái vươn rất xa ra khỏi tường đỡ, kết hợp với những mảng cửa sổ lớn liên kết giữa đỉnh tường và mái nhà. Kiểu kiến trúc này làm tràn ngập ánh sáng thiên nhiên trong các phòng ốc bên trong, giúp nổi bật những đường ngang; một sự yên tĩnh hài hòa với thiên nhiên chung quanh như một bài hòa âm điền dã với các nốt nhạc trầm thấp nhưng mạnh mẽ, nhấn nhá trong trường độ và ngân dài ra chung quanh nhờ các bức tường lở xây thấp chung quanh nhà. Sau này trong kiến trúc thời đệ I Cộng Hòa, chúng ta thấy phong trào sáng tác kiểu nhà "kiến trúc tươi sáng", có lẽ bắt nguồn từ niềm cảm hứng của KTS Wright. Dần dà ông tập họp được một nhóm kiến trúc sư trẻ để phổ biến lên những sự tìm tòi, sáng tạo trong kiến trúc mới của mình, người đầu tiên gia nhập nhóm là người bạn cũ đầu tiên của ông trong khoa kiến trúc là ông Cecil Corwin, và họ được nổi danh với biệt danh "18 tên Chicago" hay sau đó thành danh "Nhóm trường phái mới của Trung Tây", New School of the Midwest. Từ đó ý niệm nhà dã thự dần dần ngày một rõ nét như một lối riêng cho nhóm kiến trúc sư này mà ông là người tiên phong và lãnh đạo. Ông Wright được công nhận và nổi danh là bậc thầy về sử dụng đường nét ngang tĩnh lặng trong kiến trúc. Về vật liệu xây dựng, ông hay dùng vật liệu kiến trúc địa phương sẵn có như đá thiên nhiên tại chỗ, và giữ nguyên nét cấu tạo tự nhiên của vật liệu mà không phải sơn phết che dấu đi. Hơn thế nữa, như một khuynh hướng kiến trúc cá biệt, chúng ta hầu như không tìm thấy tầng hầm, tầng lửng trong các kiến trúc của ông. Về bố cục bình đồ kiến trúc (bình diện), các phòng ốc thiết kế thoáng, rộng mở ra và luân chuyển chung quanh một "trung tâm kiến trúc ", mà thường là một lò sưởi với khối gạch hay đá to lớn. Và khi được cho phép, ông thường thiết kế trang trí nội ốc với từng thành phần chi tiết trang bị trong nhà như kiểu dáng bàn ghế, các vật thủy tinh trang trí ,....Khoảng năm 1909, ông được 40 tuổi thì kiểu nhà Dã Thự này đã bước lên bước cao hơn để đi vào một trường phái rõ rệt, trường phái Hữu Cơ, Sinh Thái (Organic Architecture).

Khi người kiến trúc sư đi lên trong nghề nghiệp, cũng chính là lúc tính nghệ sĩ phóng túng trong người phát triển tột độ, ông KTS Wright bắt đầu ăn diện đỏm dáng, thời trang lạ mắt, tiêu xài hoang phí, bay bướm, phóng túng với các phụ nữ có gia đình, họ là gia đình của bạn bè hay thân chủ của ông, dần dần ông mất khách hàng đặt thiết kế ở văn phòng ông do hậu quả của đời sống tình cảm tai tiếng. Nhất là vụ tai tiếng với bà vợ của vị thân chủ và là bạn láng giềng, bà Cheney. Ông dự tính ly dị Catherine nhưng không thành, sau đó ông cùng người bạn gái Cheney tránh sang Châu Âu, và cũng một phần để trốn tránh bị đòi nợ nần chồng chất do sự phóng túng của ông. Sau 2 năm "du lịch" Đức và Châu Âu với người yêu Cheney, ông trở lại làm việc kiến trúc ở Mỹ, nhưng ông cảm thấy Chicago không còn là đất lành cho công việc của mình. Nhân dịp mẹ ông vừa được thừa hưởng gia tài của họ ngoại, ông dắt người tình Cheney về Wisconsin, nơi mảnh đất xưa của tuổi nhỏ thiếu thời mà ông đã vui chơi trong khung cảnh điền dã, ông quyết định xây dựng ngôi dã thự với tên là Taliesin (theo cổ ngữ Welsh, tổ tiên bên ngoại ông, có nghĩa là “đỉnh đồi tươi sáng”). Taliesin được ông đặt vào vị thế chọn lọc, ở ngay dưới lưng chừng đồi, nó như nhập vào gắn bó với khung cảnh thiên nhiên sẵn có chung quanh, như một thành phần sẵn có trong thiên nhiên của ngọn đồi sở tại, mà không phải là một hình thể được "áp đặt trên đồi". Taliesin là nơi ông chia sẻ thời gian chung sống với Cheney, và làm việc đi lại ở Chicago. Năm 1914, thảm họa đã giáng xuống Taliesin, ngày 14 tháng 8, một người đầu bếp mới của gia đình, trong một cơn điên loạn đã nổi lửa đốt cháy rụi Taliesin, hắn cũng đã giết chết Cheney và 2 con của ông. Trở lại nhà trong cơn tan nát, mất người thân yêu quý, ngôi nhà mà ông chăm chút thương yêu cùng bộ sưu tập nghệ thuật phương đông vô cùng quý giá. Sau khi thu dọn xong đống tro tàn, ông quyết định xây lại một Taliesin mới ( Taliesin II) ngay trên đống tro tàn của ngôi Taliesin cũ, nhưng lần này nền tài chánh gia đình ông đã khánh kiệt, khilợi tức đã quá ít ỏi. May mắn sau đó một phái đoàn Nhật Bản sang Hoa Kỳ để tìm kiếm một nhà thiết kế kiến trúc để xây dựng một đại khách sạn hoàng gia ở Đông Kinh. Đây là dự án có tính cách quốc tế đầu tiên của ông, ông có dịp tìm hiểu sâu hơn về điều kiện văn hóa, địa lý, thổ nhưỡng xa lạ với ông là Nhật Bản hầu có thể sáng tác nên công trình lớn lao này ở một xứ Châu Á xa xôi đầu tiên. Bài toán mới lớn lao nhất cho ông là ông phải nghiên cứu rất kỹ về sự ổn định của công trình kiến trúc trong những cơn động đất rất thường xuyên ở Nhật, chính ông đã đề nghị ra một giải pháp về móng bè bê tông đặt trên những chiếc cừ, sau đó tải trọng công trình sẽ đặt trên chiếc móng bè này bằng những gối mà các khớp nối phải có độ liên kết uyển chuyển. Công trình này là một dấu tích ghi lại trong suốt lịch sử sáng tác kiến trúc của ông. Năm 1923, một cơn động đất rất lớn mang theo cơn hỏa hoạn dập đến thủ đô Đông Kinh, ở Mỹ ông ngồi đứng không yên chờ đợi trong 10 ngày trông chờ điện tín cho tin tức về sự bình yên của khách sạn Hoàng Gia này. Ông đã vui mừng vì khách sạn không những đứng vững trong cơn địa chấn mà cũng nhờ bồn nước lớn trang trí do ông thiết kế cho khách sạn được mọi người dùng đến để cứu hỏa cho một đám cháy kế bên khách sạn Hoàng Gia.

Sau đó ông đã thiết kế nhiều nhà dùng chất beton đúc sẵn với mặt ngoài khắc chạm nổi, đường nét đa dạng có tính trang trí trên vách tường nhà. Dần dần công chúng Chicago bắt đầu nguôi ngoai, họ đón nhận ông trở lại bằng cách viết thư khuyến khích ủng hộ ông, một trong những vị khách ủng hộ mới này là nữ điêu khắc gia Mariam Noel, chẳng lâu sau hai người trở thành bạn đời của nhau một cách không chánh thức ở Taliesin II.

Cuối thập niên 20 ông bắt đầu viết nhiều bài viết để cổ võ cho lý thuyết kiến trúc sáng tác của mình, trong đó ông tự cho mình là một nhà thiết kế kiến trúc ưa tìm tòi, cải tiến. Ông cho là kiến trúc phải mang dáng vẻ thiên nhiên và bố cục tự nhiên sẽ là bản sắc căn bản của nền kiến trúc Hoa Kỳ.
Năm 1923 ông chính thức kết hôn với nữ diêu khắc gia Noel sau khi người vợ đầu Catherine đồng ý ly dị với ông. Nhưng cuộc hôn nhân này cũng không bền vững sau này vì họ lại ly thân và cuối cùng ly dị nhau vào năm 1927. Năm 1925 Taliesin II lại bị đốt cháy, ngay sau đó ông cho xây dựng lại và gọi tên cho nó là Taliesin III. Sau khi ly thân với người vợ II là Noel, ông lại làm quen và cưới làm vợ người nữ nghệ sĩ gốc Nga Olga vào năm 1928. Tiếp đến là thời kỳ đại khủng hoảng ở Mỹ (The Great Depression) đã ảnh hưởng đến toàn bộ các đồ án kiến trúc vốn rất đắt tiền của ông. Ông bắt đầu nghiên cứu sáng tác ra những kiểu nhà cho tầng lớp trung lưu hay lợi tức thấp mà sau này người ta gọi là loại nhà Usonian và ông viết sách và nhiều bài báo để cổ võ cho trào lưu mới này trong kiến trúc. Ông đã được sự ủng hộ của xã hội khi chuyển hướng thiết kế nhà ở dân dụng này cho tầng lớp trung lưu mà ông tin rằng họ xứng đáng được hưởng mọi tiện ích của một căn nhà tiện nghi với công việc thiết kế hoàn chỉnh, thích hợp với lối sống và sinh hoạt gia đình họ. Ông đã tin tưởng rằng xã hội Mỹ chỉ có thể thật sự là một xã hội dân chủ nếu tầng lớp trung lưu có thể sở hữu một mái ấm gia đình trên mảnh đất riêng và vì đây chính là thành phần đa số trong xã hội.

Trong khoảng thời gian thập niên 30, từ một cái nhìn của một nhà thiết kế kiến trúc cho tầng lớp cao của xã hội, ông bắt đầu mở rộng tầm nhìn ra toàn xã hội để hoàn tất một cái nhìn nhân hòa trong viễn cảnh một xã hội nhân bản, công bằng hơn về quyền sở hữu. Ông đã đi diễn thuyết ở các trường đại học và hô hào sự công bằng xã hội bằng cách cân bằng sở hữu đất đai cho cư dân thành phố, khái niệm này ông đặt tên là Broadacre City.

Ở những năm của tuổi lục tuần, qua kinh nghiệm học hỏi thực tế về ngành kiến trúc, không được đào tạo theo quy củ, trường lớp, vào tháng 10 năm 1932, nhằm khuyến khích nhiều kiến trúc sư trẻ tìm đến và học hỏi từ thực tế kinh nghiệm sáng tác kiến trúc ở ông, KTS Wright bắt đầu thành lập một hình thức trường học kiến trúc nội trú Taliesin Fellowship như là một lối học mang tính đa dạng đặc biệt của khoa kiến trúc xã hội học và truyền dạy thông qua thực hành trực tiếp "xắn tay áo, bắt tay vào việc" kết hợp với lý thuyết học trong họa thất. Nhóm học đầu tiên nhận vào khoảng 30 học viên, mỗi người đóng $1,100 học phí cho vị thầy truyền nhân của mình, đồng thời mỗi sinh viên phải qua tiến trình thực tập tay chân nặng nhọc nơi công trường để xây dựng từng bước và hoàn thiện công trình kiến trúc cho Taliesin, họ đi ra ngoài công trường cùng nhau tổ chức xây dựng, nấu ăn, thu dọn. Chính bà vợ ông, bà Olgivanna, là một vị trưởng tràng đầu tiên (người phụ trách về tổ chức phía sinh viên) đã tổ chức rất chặt chẽ việc học thể lực, trí lực và sinh hoạt nội trú của các sinh viên. Bà dùng chính kinh nghiệm của mình "tinh thần minh mẫn trong một thể xác tráng kiện" hay lao lực về thể xác sẽ giúp tâm trí bên trong con người được tăng thêm sự an bình tâm hồn lẫn sự minh mẫn. Đây là một truyền thống nội trú kiến trúc mang một nét độc đáo riêng biệt. Lối truyền dạy thực tế và sinh hoạt nội trú độc đáo này đã gây tiếng vang lớn, đã có rất nhiều người chờ đợi để được thu nhận làm học viên.

Đây có lẽ là một bắt đầu mở cửa cho thời kỳ sung mãn trong sự sáng tạo ở ông, được đánh dấu với 3 sáng tác giúp tên tuổi của ông lưu danh mãi về sau, đó là loại nhà Usonian bắt đầu được xây dựng, kế đến là trụ sở hành chánh của công ty Johnson, và cuối cùng là một tuyệt phẩm kiến trúc "Nhà Lâm Viên Trên Thác", Fallingwater, ở Pennsylvania. Tất cả 3 đồ án này được bắt đầu xây dựng vào năm 1936.

Nhà Usonian là loại nhà thiết kế cho tầng lớp trung lưu, giá xây cất thấp nhưng không vì thế mà xem nhẹ công việc thiết kế. Giá thấp vì đi sát theo nhu cầu sinh hoạt gia đình đơn giản, thấp hơn của chủ nhà, và dùng vật liệu kiến trúc sẵn có của địa phương, bố cục bình đồ kiến trúc sẽ không có tầng hầm, và nền móng đơn giản với bê tông, tường vách nằm trực tiếp lên sàn nhà. Dĩ nhiên đây là một loại nhà "Wright" truyền thống, nghĩa là phải gắn chặt với cảnh quan chung quanh.

Ngôi nhà trên thác Fallingwater được bắt đầu thiết kế vào năm 1934, chủ nhân là vị thương gia giàu có Edgar Kaufmann, đây là nhà nghỉ mát, xây trực tiếp trên dòng thác nước chảy nhỏ ở trong lâm viên Bear Run, Pennsylvania. Đây là một tuyệt tác kiến trúc của ông, với lối sáng tác truyền thống tài tình với các đường nét ngang yên lành, tòa nhà như được nổi lên từ chiếc thác nước thiên nhiên, một sự kết hợp hài hòa giữa bàn tay con người và thiên nhiên. Chi phí xây dựng lớn hơn gấp 3 lần bảng dự toán ban đầu, một thói quen sáng tác tốn kém của ông, nhưng nó đã nhanh chóng trở thành một kỳ quan kiến trúc của thời đại sau khi được xây dựng hoàn chỉnh.

Năm 1937, ông và bà vợ Olgivanna quyết định rằng mùa đông Wíconsin khá khắc nghiệt cho gia đình và họ di chuyển qua nơi trú ngụ mới: Phoenix, Arizona. Ông mua lại miếng đất sa mạc rộng 800 Mẫu, ở gần Ocatillo từ chủ quyền của chánh phủ tiểu bang Arizona, và ở đây ông và bà vợ đã xây dựng nên một trung tâm Taliesin mới mà ông gọi là Taliesin Tây, ông đã dừng chân ở đây cho đến cuối đời, dài khoảng 20 năm.

Taliesin Tây:

Các học viên nội trú đã phải di chuyển theo ông qua Tây Taliesin này và họ cũng đã góp tay xây dựng công trình kiến trúc này như là một gia đình trường Kiến Trúc nội trú F L Wright mà ông và học viên đã di chuyển, chọn để sống chung và sinh hoạt học hỏi trong suốt mùa đông mỗi năm. Phong thổ ở đây đã ảnh hưởng đến nghề nghiệp sáng tác kiến trúc của ông. Ông phát triển rộng hơn ý tưởng kiểu nhà Usonian như kết hợp nhuần nhuyễn giữa không gian trong và ngoài nhà, và làm nhẹ đi ranh giới phân định giữa 2 không gian này. Cửa sổ và và cửa ra vào được mở rộng để mang vào trong nhà cảnh trí bên ngoài, và hiệu quả ngược lại khi đóng cửa. Mở rộng hệ thống cửa sổ bán nguyệt về hướng Nam để đón được tối đa ánh sáng và nắng ấm vào muà Đông của mặt Trời phía Nam chí tuyến. Hậu diện của nhà thường dựa vào một dốc sườn đồi như một nơi nương dựa được bảo vệ của khí hậu và nhiệt năng (phải chăng đây là Huyền Vũ của khoa phong thủy Đông phương?).

Trong thời Chiến Tranh Thế Giới II, tiếng tăm của ông đã làm ông nhận thiết kế rất nhiều công trình (270): Nhà ở cũng như công thự. Tiêu biểu như kiến trúc nhà chọc trời Price Tower và công thự của hạt Marin County. Nhưng có lẽ nổi tiếng nhất là bảo tàng viện Guggenheim ở thành phố Nữu Ước. Được ông thiết kế từ năm 1943, một công trình văn hóa, một viện bảo tàng nghệ thuật tân kỳ (modern art) đặt trong trung tâm điểm của một thành phố rất lớn của nước Mỹ. Tự bản thân, đây là một kiến trúc có tính điêu khắc, với dáng một hình nón cụt ngược đầu, mà rãnh rỗng khóet trên hình nón này tạo thành một dải băng xoắn ốc chiều hướng đí lên. Đồ án thật là một cơn ác mộng cho tất cả thành phần liên hệ với đồ án (nightmare for all concerned) đã liên tục giáng xuống làm trì trệ công cuộc xây dựng viện bảo tàng mới này. Thiết kế này là một phá lệ của mọi tiêu chuẩn (code) xây dựng thành phố, mà thời gian xét duyệt, phê chuẩn và để thuyết phục, đồ án đã mất thời gian xin phép lâu hơn là thời gian đem ra xây cất thật sự. Việc thiết kế triển lãm tranh dọc theo mảng tường xoắn ốc nghiêng kèm với hành lang dốc nghiêng cũng đã làm cho sự chống đối của giới họa sĩ không ít. Công việc khởi công xây dựng đã bị trì hoãn đến năm 1957 mới có thể bắt đầu, và hoàn tất vào tháng Mười năm 1959 khi mà cả chủ nhân công trình Solomon R Guggenheim lẫn người thiết kế F L Wright đều đã thành người thiên cổ. Tháng Tư năm 1959, chỉ trước khi viện bảo tàng hoàn tất có 6 tháng, ở vào tuổi 91, sau khi trải qua một cơn giải phẫu đã làm ông chấm dứt sự nghiệp và cuộc đời đầy sóng gió của mình.

Thật là khó cân nhắc xem giữa biệt thự trên thác ở Bear Run hay viện bảo tàng Guggenheim là công trình tiêu biểu nhất của ông vì tác phẩm nào cũng cho mọi người thấy được óc sáng tạo tuyệt với của ông. Nhưng có lẽ viện bảo tàng này nổi bật nhất, giống như bản tính và đời sống của người sáng tác ra nó. Ông lúc sinh tiền lúc nào cũng vẫn phô diễn một dáng dấp hào nhóang bên ngoài đến đỏm dáng và yêu thích được phát biểu ý kiến và được phỏng vấn. Tất cả gây cho ông có nhiều kẻ ngưỡng mộ cũng như ngần ấy kẻ thù ghét. Được bà mẹ trao cho sứ mệnh từ khi còn trong bụng, sứ mệnh của một người sáng tác kiến trúc tương lai thượng thừa, không học sáng tác theo trường lớp sói mòn sự sáng tạo mới mà tự tìm tòi một lối đi, một sức sống mới, bước ra khỏi bóng mờ to lớn của một kiến trúc châu Âu già cõi, đi trước thời đại đương thời hàng 50 năm, và chạy trước cái bóng của chính mình, bằng sức làm việc liên tục không ngừng nghỉ, chỉ có chiếc giường của bệnh viện mới cột được tay chân làm việc của ông, và chỉ có cái chết mới dừng được bộ óc sáng tác của ông. Ông cũng đã là một người kiến trúc nhân bản, yêu thiên nhiên đã đem ngôi vị Thiên, Địa, Nhân lại với nhau qua các sáng tác kiến trúc của mình. Một vị thầy làm mẫu mực sáng tác cho rất nhiều kiến trúc thế hệ về sau. Kiến Trúc Sư Wright là một vĩ nhân kiến trúc của Hoa Kỳ và của thế giới.