Làm thế nào sử dụng pin laptop hiệu quả ?

Cách sử dụng pin hiệu quả là khi cắm adapter vẫn cứ để nguyên pin trong máy, còn sau 20 ngày nên xả pin còn khoảng 10% rồi sạc đầy.

Ngoài ra nên hiểu rõ về quy chế sạc-xả và quản lý hiện đại bây giờ rất khác xưa. Trước kia pin hay bị chai nhanh chóng, do dùng Cell NiCd hoặc NiHm, hay Lithium không có các hệ thống chip tiên tiến, nên dễ chai pin do sạc nhồi liên tục. Ví dụ như khi bị ngắt nguồn adapter một lát mà máy vẫn đang bật khiến pin tụt vài phần trăm, rồi sau đó lại có điện ngoài, và pin lại sạc nhồi đầy về 100%.

Ngay cả khi cắm adapter liên tục, thì pin vẫn sẽ tự động tụt điện áp tự nhiên sau một thời gian, máy lại cứ sạc tiếp cho đầy hẳn. Nhưng các dòng laptop hiện nay đã cải tiến rất nhiều về quy trình quản lý điện năng trên bản thân pin Li-ion (có hệ thống chip điện tử điều khiển từng cell và đo đạc được dòng điện rất chi tiết) và cả trình quản lý năng lượng trên hệ điều hành.

Để đảm bảo cung cấp điện áp đúng quy chuẩn, tăng tuổi thọ pin và tăng cả thời gian làm việc khi không cắm điện, các bạn nên sử dụng chế độ quản lý năng lượng trên HĐH Windows do chính hãng sản xuất laptop thiết kế cài đặt, khi tháo adapter nên sử dụng các chế độ tiết kiệm điện nếu bạn không đòi hỏi hiệu năng quá mạnh (và giảm sáng, giảm tốc độ chip, tắt đồ họa rời, tắt bớt kết nối không cần thiết), không nên dùng các chế độ setting mặc định của Microsoft vì điều khiển năng lượng không tối ưu cho từng loại máy.

Ngoài ra cũng nên xả sạc định kỳ như đã nói ở trên, nếu bạn dùng pin dưới mức bắt đầu cho phép sạc (90-95% tùy loại) thì nên dùng nốt đến gần hết pin còn 10% hãy cắm Adapter và sạc đầy, hạn chế dùng đến mức pin quá yếu và hệ điều hành bắt phải tắt máy cưỡng bức.

Máy tính xách tay dần thay thế máy để bàn trong cuộc sống ngày nay. Tuy nhiên, laptop cũng là thiết bị “ngốn” pin nhanh đến chóng mặt nên người dùng rất lo lắng khi phải làm việc lâu dài trên máy tính này. Những mẹo sau đây giúp tăng tuổi thọ pin cho laptop. 

1. Phân mảnh ổ cứng (defrag) thường xuyên 
  
Ổ cứng chạy càng nhanh thì máy tính của bạn cũng sẽ làm việc “trơn tru” hơn vì thế pin cũng sẽ giảm bớt “gánh nặng” để tải ổ cứng. Do đó, tuổi thọ của pin sẽ được tăng lên. Bạn nên lưu ý điều này để tối ưu hóa ổ cứng bằng cách defrag thường xuyên (tất nhiên là không phải lúc laptop chạy bằng pin mà là bằng điện nguồn). 

2. Giảm sáng màn hình 
 
Hầu hết các laptop đều có chức năng chỉnh ánh sáng màn hình. Không phải ai cũng biết giảm bớt ánh sáng màn hình là một cách để kéo dài pin cho laptop. Mở hộp thoại Display Settings trong Control Panel để giảm sáng đến lúc thấp nhất mà bạn có thể chấp nhận được. 

3. Tắt bớt những chương trình chạy nền (background) 

Đó là những chương trình, như: itunes, Desktop Search… Tất cả những chương trình này tạo “gánh nặng” cho CPU và làm giảm tuổi thọ pin. Bạn hãy tắt tất cả các ứng dụng mà không cần thiết khi bạn phải làm việc bằng pin. 

4. Tắt các thiết bị ngoại vi 

Các ổ cắm USB, kể cả chuột và cổng Wi-Fi, đều ngốn điện năng của laptop. Bạn nên tháo hoặc tắt tất cả kết nối này khi không dùng đến. Và, bạn cũng lưu lý là không nên xạc điện cho các máy khác, ví dụ như máy nghe nhạc iPod bằng laptop khi máy tính đang chạy bằng pin. 

5. Tăng thêm RAM 

Tăng thêm RAM cho laptop để máy tính chạy nhanh hơn thay vì phụ thuộc vào bộ nhớ ảo của máy tính. Tuy nhiên, bộ nhớ ảo lại không tiêu tốn điện năng còn RAM thì ngốn nhiều năng lượng. Vì thế, bạn chỉ nên tăng RAM khi cần thiết để chạy các chương trình cần nhiều bộ nhớ. 

6. Chạy bằng ổ cứng thay vì CD/DVD 

Ổ cứng vốn tiêu tốn nhiều điện năng nhưng ổ đĩa CD và DVD còn ngốn nhiều năng lượng hơn nữa. Vì thế, dù không dùng đến các ổ đĩa này thì chúng vẫn quay và làm giảm tuổi thọ pin. Do đó, bất cứ khi nào có thể, bạn nên chạy bộ nhớ ảo bằng các chương trình, như phần mềm tạo ổ đĩa CD ảo Alcohol 120% thay vì các ổ đĩa quang. 

7. Lau sạch pin laptop 

Cứ vài tháng bạn nên lau sạch các phần tiếp xúc kim loại của laptop bằng một loại vải được tẩm nước tẩy rửa chuyên dụng. Việc lau sạch này sẽ giúp pin chạy hiệu quả hơn, đỡ tốn điện năng hơn. 

8. Chăm sóc pin - “tập thể dục” cho pin 

Không nên để pin đã xạc trong trạng thái không hoạt động quá lâu. Mỗi lần xạc, bạn nên sử dụng đến pin ít nhất là 2-3 tuần mỗi lần. Và, cũng không nên để pin hết sạch pin mà không xạc điện trong thời gian dài. 

9. Đặt chế độ ngủ đông (Hibernate) chứ không phải là Standby 

Mặc dù chế độ Standby có thể tiết kiệm được ít điện năng cho laptop khi không dùng đến máy nhưng chế độ ngủ đông (hibernate) lại thực hiện nhiệm vụ này tốt hơn. 
  
Bạn có thể khởi động chức năng này theo hướng dẫn sau: 

Với Windows XP, chức năng này nằm trong phần Power Options của Control Panel. Với Windows Vista, thì bạn khởi động nó tại Mobile PC của Control Panel. Tính năng này giúp bạn cài đặt lúc nào thì nên bật chế độ tắt màn hình (có thể là sau 5 phút không dùng đến máy) và khi nào thì cho máy hoạt động ở chế độ ngủ (sleep) (không quá 10 phút không dùng đến máy). Còn nếu bạn muốn cho laptop của mình khởi động lại trong một khoảng thời gian nào đấy thì hãy kích hoạt chức năng ngủ đông (hibernate) 

10. Làm mát cho laptop khi chạy 

Máy tính sẽ chạy hiệu quả hơn nếu được được làm mát. Vì thế hãy lau sạch những lỗ thoát khí của máy tính bằng một miếng vải hoặc nước rửa bàn phím chuyên dụng. 

11. Thiết lập và tối ưu hóa các tùy chọn về điện năng: 

Hãy vào phần “‘Power Options” trong mục Control Panel và tự thiết lập để tối ưu hóa nguồn điện của máy tính. Chọn “max battery” để tạo hiệu ứng tối đa. 

12. Không chạy nhiều chương trình 

Nếu bạn đang chạy máy tính bằng pin thì chỉ nên mở một chương trình, không nên làm việc trên bảng tính nhưng lại để chương trình duyệt e-mail chạy background và nghe nhạc MP3. Nếu không thực hiện điều này thì laptop của bạn sẽ cạn kiệt pin trước khi bạn hoàn thành công việc chính của mình. 

13. Chạy những chương trình “nhẹ” 

Những chương trình không đòi hỏi nhiều năng lượng sẽ giúp laptop tăng thêm tuổi thọ pin. Check mail và xử lý văn bản chỉ tiêu hao ít điện năng trong khi chơi game hoặc nghe nhạc bằng DVD “ngốn” rất nhiều điện. Vì thế, để không bị mất điện giữa chừng khi đang làm việc, bạn nên biết chọn các ứng dụng ưu tiên để làm việc. 

14. Chọn laptop tốt nhất có thể 

Máy tính xách tay ngày càng hoạt động tốt hơn và nhiều nhà sản xuất quảng cáo sản phẩm mới có thể chạy cả ngày mà không cần xạc pin. Vì thế, tùy theo công việc của mình, bạn có thể chọn laptop hoạt động hiệu quả nhất để thay thế model cũ kỹ của mình để tránh rắc rối không cần thiết khi đang làm việc. 

15. Tránh tình trạng “chai pin” 

Nếu máy tính bạn đang dùng quá cũ rồi thì bạn đừng nên để xảy ra tình trạng “chai pin”. Tốt nhất cứ 2-3 tuần mỗi lần, nên xạc pin thật đầy và sau đó xả hết sạch pin. Pin Li-Ion không bị hiện tượng chai pin. 

16. Tắt chức năng autosave 

Chức năng tự động lưu lại (autosave) của MS Word và Excel rất hữu ích nhưng nếu chúng cứu thực hiện nhiệm vụ quá thường xuyên thì ổ cứng sẽ làm làm việc nhiều hơn nên rất tốn pin. 

17. Hạn chế dùng đồ họa 

Nếu không cần thiết phải phô diễn những hình ảnh lộng lẫy hay những âm thanh sống động thì bạn có thể tinh chỉnh độ phân giải màn hình xuống mức thấp nhất có thể và tắt các card đồ họa mạnh vốn dùng để chơi game

Đối với laptop thì pin là một vấn đề lớn vì nó quyết định tính “di động” của máy, thế nhưng để sử dụng hiệu quả thì không phải ai cũng nắm vững. Mời bạn tham khảo 7 cách sử dụng dưới đây để tối ưu hóa hoạt động cho pin laptop.

1. Quản lý nguồn điện hiệu quả

Sử dụng phần mềm quản lý nguồn điện trong laptop có thể tiết kiệm nhiều năng lượng và kéo dài thời gian sử dụng pin hơn. Nếu máy có tích hợp chức năng tạo profiles quản lý nguồn riêng thì hãy lựa chọn profiles phù hợp nhất với bạn mà vẫn đạt hiệu quả tối ưu nhất. Hãy nhấn Start > Control Panel > Performance and Maintenance >Power Options. Trong Power Schemes, lựa Max Battery và nhấn OK. Lựa chọn này sẽ tắt màn hình sau 1 phút và đưa máy tính xách tay của bạn về chế độ chờ (standby) sau 2 phút không sử dụng. Nếu thấy không thích hợp, hãy chuyển qua lựa chọn Portable/Laptop, lựa chọn này sẽ đưa về chế độ chờ sau 5 phút.

2. Nghỉ ngơi nhanh chóng

Hầu hết các PC đều có chức năng ngủ đông (Hibernate) và chế độ chờ (Suspend hoặc Standby). Chế độ chờ standby của Windows XP sẽ tạm thời dừng toàn bộ ổ đĩa cứng và màn hình, nhưng mọi thứ trong bộ nhớ hệ thống vẫn còn đó. Trong khi đó, chế độ ngủ đông thì ghi mọi thứ từ trong bộ nhớ vào đĩa cứng và tắt máy hoàn toàn. Windows sẽ phục hồi lại từ chế độ chờ nhanh hơn rất nhiều khi sử dụng chế độ ngủ đông.

Tuy nhiên, nếu máy tính của bạn hết pin khi ở chế độ chờ (standby) thì toàn bộ dữ liệu sẽ biến mất. Vì vậy, bạn cần phải thiết lập tự động sao lưu những công việc đang thực hiện trong các Word, phần mềm quản lý cá nhân PIM (Personal Information Manager), và các phần mềm khác.

Để máy tính về chế độ chờ, hãy nhấn Start > Turn Off Computer > Stand By. Để cho máy tính về chế độ ngủ đông, hãy chọn Start > Turn Off Computer và chọn Hibernate (nếu không thấy tuỳ chọn này, hãy giữ thêm phím Shift). Nếu vẫn không thể thiết lập được chế độ ngủ đông, hãy chọn Start > Control Panel >Performance and Maintenance > Power Options > Hibernate và chọn Enable hibernation.

3. Giảm độ sáng màn hình

Nếu màn hình tối hơn sẽ tiết kiệm năng lượng thì tắt màn hình khi không sử dụng tới luôn là phương pháp tiết kiệm nhất.

4. Tắt các thiết bị không cần thiết

Hãy loại bỏ các PC card và các kết nối USB hoặc FireWire thực sự chưa cần thiết. Máy tính xách tay thường tích hợp sẵn card mạng không dây, những thiết bị này tiêu tốn năng lượng để dò tìm các điểm truy cập (access point), do đó để tiết kiệm năng lượng khi không cần dùng đến hãy tắt thiết bị này.

5. Lau sạch điểm tiếp xúc

Điểm tiếp xúc giữa pin và máy có thể làm giảm hiệu suất sử dụng của pin. Hãy lau sạch điểm tiếp xúc bằng kim loại giữa pin và máy hàng tháng bằng vải mềm có tẩm cồn. Điều này sẽ giảm thiểu thất thoát năng lượng do tiếp xúc kém.

6. Hãy thường xuyên sạc pin

Hãy mang theo bộ sạc/chuyển đổi AC khi phải đi ra ngoài, và hãy sử dụng bộ sạc này bất cứ lúc nào có thể. Nếu bộ sạc đi kèm theo máy không tốt và có vẻ nặng nề và phiền phức, hãy sử dụng bộ sạc pin hợp thời trang của Belkin và Targus. Những bộ sạc này nhẹ và mỏng. Không những thế, một số model của Targus còn có thể sạc pin cho điện thoại di động nữa.

7. Lắp thêm bộ nhớ RAM

Thêm bộ nhớ RAM cho laptop cũng làm giảm đáng kể sự cần thiết hoạt động của bộ nhớ ảo. Bộ nhớ ảo sử dụng ổ cứng để lưu tạm các thông tin trong bộ nhớ. Vì vậy, lắp thêm bộ nhớ RAM sẽ làm giảm đáng kể hoạt động của đĩa cứng nên sẽ tiết kiệm được năng lượng hơn.

Hướng dẫn sử dụng pin laptop

CÁCH SỬ DỤNG PIN LAPTOP CÓ HIỆU QUẢ NHẤT

Pin dành cho máy tính xách tay là một thiết bị rất quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp tới tính di động của MTXT. Nếu không sử dụng đúng cách, tuổi thọ pin sẽ giảm và máy chỉ có thể chạy trong thời gian ngắn hơn so với năng lực thật của nó.

Khi mua máy cũ thì thông thường pin chỉ được bảo hành 01 tháng, còn trong trường hợp mua máy  mới thì toàn bộ laptop được bảo hành 1-3 năm nhưng pin chỉ có thời hạn một năm hoặc 6 tháng. Một bộ pin chính hãng máy tính xách tay hiện nay trên thị trường Việt Nam giá khoảng 150 USD, còn pin do Trung Quốc sản xuất cũng phải ít nhất là 60USD. Vì lẽ đó mà nhiều người luôn quan tâm chăm sóc pin như "nâng trứng, hứng hoa".

Cấu tạo của pin gồm 2 phần chính là gồm các Cell (gồm các thanh pin dạng tròn hoặc dẹt để lưu điện tích, khi bạn mang pin đi "làm lại" hoặc mod pin thì chính là thay các cell này) và phần thứ 2 là mạch điều khiển pin. Thông số mAh trên pin nghĩa là mili ampe giờ. Đây là đơn vị đo khả năng lưu điện của pin. Con số này càng lớn thì dung lượng pin càng nhiều và thời lượng sử dụng càng nhiều. Thông thường sẽ có hai loại pin: Một loại thường và một loại là pin dung lượng cao, đó có thể là pin được làm từ các cell dung lượng cao hoặc là được gắn nhiều cell hơn so với loại thường cho nên loại pin này  phải mua riêng và giá thành cũng cao hơn.

  Khi còn nguyên đai nguyên kiện, pin mới chưa được nạp điện. Tài liệu hướng dẫn của các hãng đều khuyên người dùng cấp nguồn điện để sạc pin liên tục từ từ cho đến khi đầy (có thể cần đến 12 giờ, nhận biết nhờ đèn báo hiệu và nên tắt máy để quá trình xạc được sâu hơn, tuy nhiên không cung không nên để xạc lâu quá để tránh bị nóng ảnh hưởng đến tuổi thọ của pin),   sau đó rút điện và sử dụng cho đến khi pin xả hết hoàn toàn (đối với pin Li-ion thì đến lúc pin còn khoảng 3%, không nên để ít hơn tỉ lệ này vì như vậy rất dễ làm hỏng mạch an toàn của pin). Việc đó cần lặp lại 3 lần liên tiếp. Nếu sau vài tháng không sử dụng pin, động tác trên cũng cần được thực hiện lại. Lưu ý là chỉ sạc lại pin khi đã sử dụng hết và đã sạc pin thì nên nạp liên tục cho đến khi pin đầy, tránh sử dụng máy không có nguồn xạc khi pin chưa "no".

  Đối với pin loại Ni-MH (Niken-Metal Hydride), để tối ưu hiệu suất thì cứ vài tháng một lần, cần thực hiện việc xả hoàn toàn bằng cách sử dụng cho đến mức cạn kiệt (khoảng 0% là máy sẽ chuyển về chế độ nghủ đông), rồi cấp nguồn điện để sạc đầy (100%).

  Tuy nhiên, với pin loại Li-ion (Lithium Ion) thì không nên dùng hết sạch hoặc xả hoàn toàn vì pin có thể bị ngắn mạch, làm giảm tuổi thọ của nó và thậm chí gây nguy hiểm cho người sử dụng (vì thế nhất thiết phải đặt chế độ alarm trong power management property là tối thiểu phải là 3% để máy tự động chuyển về chế độ ngủ đông khi năng lượng của pin chỉ còn lại mức an toàn này).

  Một số loại máy tính xách tay có sẵn tiện ích refresh pin hoặc calibration (máy compaq) chạy ngay trong môi trường Windows rất thuận tiện. Tiện ích này sẽ nạp đầy rồi xả... mà không cần phải rút cáp nguồn. Nếu máy tính xách tay không có sẵn tiện ích này thì buộc người sử dụng phải rút cáp nguồn thủ công, sau đó tắt hết các chương trình đang chạy, tắt chế độ stanby để máy tính xả hết một cách  chậm chạp từ từ, rồi cắm lại cáp nguồn. Tốt nhất là nên hỏi kỹ người bán cho mình về cách xả pin vì mỗi loại máy đều có cách xả pin của riêng dòng máy đó. Trong quá trình sử dụng thì tốt nhất nên cắm nguồn mỗi khi đang dùng bất kể là khi pin no hay là chưa no và  nên chú ý rút nguồn ra mỗi khi pin đã xạc đầy hẳn và không dùng đến máy nữa để tránh chai pin. Một điều rất quan trọng cần lưu ý là về nguyên tắc đã là pin của MTXT là phải được sử dụng, do vậy cứ ít nhất là cứ khoảng 1 tuần một lần thì phải dùng đến pin mà không cắm nguồn điện, dùng cho đến khi pin cạn còn khoảng 3-10% là dùng nguồn xạc để xạc đầy. Vào mùa hè, nếu không sử dụng docking (đế máy) thì nên kê nghiêng MTXT trên 1-2 quyển sách để làm cho mặt dưới của MTXT được thông thoáng, tránh cho pin bị nóng làm ảnh hưởng đến khả năng lưu điện của các cell của pin. Nếu bạn sử dụng đúng cách thì pin sẽ dùng được khoảng 1000 lần xạc, tức là khoảng từ 2-3 năm.

  Nhìn chung, sạc pin là việc nạp lại năng lượng thông qua phản ứng hóa học. Vì vậy, các yếu tố như sự thay đổi nhiệt độ, việc không sử dụng pin trong một thời gian dài, điều khiển tải và số lần sạc lại đều ảnh hưởng đến tuổi thọ của pin. Cũng không nên thao pin ra để dành vì như vậy pin cũng sẽ bị hao mòn theo thời gian do phản ứng hóa học.
  Hầu hết các hiệu máy đều có phần mềm để kiểm tra tình trạng pin. Chẳng hạn tiện ích Battery MaxiMiser and Power Management Features được cài mặc định trên máy tính xách tay của hãng IBM. Để sử dụng chương trình này, cần thực hiện theo các bước sau:

  Bước 1: Sau khi cài đặt, chọn biểu tượng Battery MixiMiser Gauge trên taskbar. Chọn Battery Information để hiển thị cửa sổ Battery Information.

  Bước 2: Chọn Battery Health để xem các thông tin về tình trạng của pin. Mục Battery Health màu xanh là tình trạng pin tốt, màu vàng là pin đang yếu, cần phải xả pin hoặc thay pin mới. Nếu đỏ là cần phải thay pin mới.

Nếu chọn Battery Tips, chương trình sẽ cung cấp nhiều thông tin, mẹo vặt giúp sử dụng nguồn pin tốt hơn.

Khi bạn mua pin cũ hoặc muốn xem tình trạng thực sự của pin thì không nên chỉ nhìn ở thời lượng pin của windows vì nhiều khi đây chỉ là thông số ảo. Muốn xem chính xác thì bạn phải xem dung lượng thực tế còn lại của pin. Mỗi dòng MTXT đều có cách xem riêng! Ở đây chúng tôi chỉ nêu ra cách xem của dòng máy HP-Compaq và IBM.

- Đối với IBM: Trước tiên bạn phải cài chương trình Battery Maximiser Gause có trong bộ Driver của IBM. Nếu người bán không cài tiện ích driver này thì cần yêu cầu cài đạt đầy đủ hoặc là download trên trang chủ của Lenovo. Khi cài đặt xong sẽ có một ô màu xanh xuất hiện ở góc dưới nằm cuối màn hình bên thay phải. Sau đó bạn bấm chuột trái vào và chọn Battery information => Battery Health sẽ hiện thị thông số của pin bao gồm:
       1. DEVICE CHEMISTRY: Tên hóa học của loại pin
       2. Full Charge Capacity: Dung lượng tối đa còn lại của pin, thông số quan trọng nhất để đánh giá chất lượng còn lại của pin, thông số này nếu càng cao thì càng tốt nên chọn những quả pin nào mà tỷ lệ giữa Full Charge Capacity và Design Capacity đạt từ 2/3 trở lên.Trong một số trường hợp thì có thể nâng cao thông số này bằng cách xả pin đúng kỹ thuật.
       3. Designe Capacity: Dung lượng theo thiết kế của pin
       4. Cycle Count: Số lần xạc của Pin, thông thường thì càng ít thì pin càng mới, tuy nhiên nếu người dùng trước đây ít xả pin thì số liệu này có thể ít nhưng chưa chắc đã tốt

- Đối với HP-Compaq: 

  Việc tính toán thời gian sử dụng còn lại dựa vào công suất sử dụng hiện tại. Điều này có nghĩa là thời gian dùng pin còn lại có thể thay đổi. Ví dụ, nếu hệ thống hoạt động tối đa, năng lượng tiêu thụ sẽ nhiều thì thời gian sử dụng pin còn lại sẽ ngắn hơn, hoặc khi máy đang khởi động, đang chạy đĩa DVD hay khi đang sử dụng các thiết bị bluetooth, wifi... Lưu ý là khi không cần dùng tới các thiết bị này thì nên tắt bớt đi để đỡ hao pin, một điều nữa cũng cần lưu ý là tránh việc thường xuyên xem DVD bằng MTXT trong khi dùng pin vì sẽ làm pin phải hoạt động nạp xả với cường độ cao trong thời gian ngắn sẽ không tốt cho pin.