Có gì bất ngờ với chùa Xvayton?

Chùa Xvayton hiện ra khi chúng tôi vừa đặt chân lên thị trấn Tri Tôn, một thị trấn nhỏ nằm ở vùng biên giới Tây Nam, thuộc tỉnh An Giang. Với chúng tôi, ngôi chùa là một trong những điều bất ngờ thú vị trong chuyến khảo sát cung đường Châu Đốc - Hà Tiên.
Chùa Xvayton, còn được biết đến với tên gọi chùa Soai Tong hay chùa Xà Tón, là một di tích kiến trúc nghệ thuật đã được công nhận vào năm 1986. Đến năm 2006, kết thúc giai đoạn một của Hành trình tìm kiếm kỷ lục Phật giáo Việt Nam - chùa Xvayton được Trung tâm sách kỷ lục Việt Nam xác lập kỷ lục “Ngôi chùa lưu giữ nhiều bộ kinh lá nhất Việt Nam” với hơn 100 bộ kinh.

Chùa rực rỡ và đẹp như một giấc mơ. Trên nền chùa cao gần 2m, được xây bằng đá xanh, ngôi chính điện thanh thoát với mái ngói như một tấm thảm Ba Tư tưởng như sắp bay lên cùng trời xanh mây trắng. Kể từ lần tu sửa lớn lần cuối vào năm 1933, hơn 7 thập kỷ đã trôi qua, nhưng vẻ đẹp của ngôi chính điện vẫn còn hầu như nguyên vẹn. Bên cạnh, hồ nước và rặng dừa xanh càng làm nổi bật lên vẻ rực rỡ của chùa và tháp.

Cũng như những ngôi chùa Khơme, ngôi chính điện chùa Xvayton nằm theo hướng Đông Tây, ngụ ý Đức Phật ở phương Tây, nhìn về phương Đông ban phúc. Bộ mái ba lớp với đầu đao trang trí hình rắn thần Naga, biểu tượng của nguồn nước và sức mạnh bất diệt, tạo thành những đường nét thanh thoát, sắc sảo trên nền trời.

Chính điện chùa Xvayton được bao quanh bởi những hàng tháp, mà sự kết hợp của kiểu dáng, hoa văn trang trí và màu sắc khiến mỗi tháp đều mang một vẻ độc đáo riêng.

Tôi, một người làm du lịch, nửa muốn đem hòn ngọc tuyệt đẹp này ra cho du khách chiêm ngưỡng, nửa muốn giữ nguyên sự vắng vẻ của ngôi chùa với nỗi lo khai thác du lịch không đúng cách sẽ làm mất đi vẻ yên bình của hồ nước, rặng dừa, làm lu mờ vẻ rực rỡ của mái ngói, đền tháp và xáo động không gian sống, không gian văn hóa của những người tu hành...

Những đứa trẻ Khơme vẫn vô tư tựa vào hàng rào nhìn theo đến khi chúng tôi đi khuất.