Sang Mỹ, phải bắt đầu từ đâu?

Chi phí du học ở Mỹ

Nếu học Cao đẳng Cộng đồng, bạn có thể mất tới 20.000 USD cho một năm. Nếu muốn theo tiếp bậc đại học, con số này sẽ tăng lên gấp ba lần.

Nếu không có người thân hoặc người quen nơi bạn sắp đến, bạn không thể tránh khỏi sự lạc lõng, bỡ ngỡ, khó khăn lúc ban đầu. Tuy nhiên, đừng lo, người Việt ở Mỹ bây giờ nhiều lắm, tập trung nhiều nhất tại California, Seattle, Texas, Washington D.C., Florida. Sẽ không khó cho bạn tìm được sự giúp đỡ từ họ, phụ thuộc vào sự dễ thương, lịch sự, lễ phép của bạn.

Ban đầu, nếu bạn chưa tìm được nơi ở, trường học nơi bạn ghi danh sẽ giới thiệu cho bạn một vài địa chỉ cho bạn share phòng ở chung với họ. Những nơi này cho share phòng từ 300 USD - 600 USD tùy thuộc giá cả sinh hoạt cao, thấp của từng tiểu bang và quy định của chủ nhà. Có nơi tính riêng từng khoảng chi phí, ví dụ như: tiền phòng 300 USD + điện nước rác 50 USD + tiền ăn 100 USD + Internet 40 USD = 540 USD tổng cộng. Có nơi bao ăn, bao ở, bao chi phí sinh hoạt = 600 USD - 650 USD/tháng. Cũng có nơi không bao ăn, share một phòng dao động từ 300 USD - 450 USD.

Mướn riêng một căn apartment (căn hộ chung cư một hoặc hai phòng) cho thoải mái sẽ chịu chi phí cao hơn. Căn một phòng tối thiểu từ 600 USD chưa tính chi phí điện + nước + điện thoại. Căn hộ hai phòng khoảng 1.200 USD. Xin nói thêm đây chỉ là giá cả chi phí ở thành phố Seattle, Washington. Chi phí ở California đắt hơn, đặc biệt ở Los Angeles, San Francisco. Thường các gia đình Việt Nam có nhà ở gần trường học hay cho share phòng kiếm thêm thu nhập. Bạn có thể hỏi dò thông tin qua các du học sinh ở trường hoặc tìm kiếm các tờ rao vặt bằng tiếng Việt dán loanh quanh văn phòng ghi danh nhập học.

Ở với người Việt sẽ rẻ hơn nếu bạn share tiền phòng với một hoặc hai bạn khác. Có nơi chỉ tính 450 USD/phòng/2 người + thêm một người chỉ phải trả thêm 50 USD tiền điện nước rác. Chịu khó ở chật một tí sẽ tiết kiệm được rất nhiều tiền. Tuy nhiên, ở với người Việt bạn sẽ mất đi cơ hội trau dồi tiếng Anh nếu đem so sánh với gia đình Mỹ. Người Mỹ tử tế lắm, ở chung với họ bạn sẽ được họ giúp đỡ đủ thứ: đưa đi xin giấy tờ, hướng dẫn đường xe bus, nói tiếng Anh với bạn. Bạn không giỏi tiếng Anh? Đừng lo, người Mỹ hay lắm, bạn hoa chân múa tay, diễn tả thế nào họ cũng sẽ tìm cách để hiểu bạn.

Qua Mỹ, bước đầu nếu không có người thân dĩ nhiên bạn sẽ phải dùng phương tiện xe bus. Sẽ rất dễ bị lạc nếu bạn không biết rõ nơi bạn sắp đến để ra hiệu tài xế ngừng xe, hoặc số của chuyến xe mà bạn phải đón. Việc đầu tiên phải học cách coi lịch xe bus, mấy giờ có chuyến, cách bao lâu sẽ có chuyến kế tiếp (phòng khi bị trễ chuyến). Kế tiếp cẩn thận vào Internet kiểm tra xem chuyến xe bạn cần phải đón số mấy cho mỗi chuyến đi. Nói chung "đường đi là ở cửa miệng" nên bạn nhớ phải hỏi han cẩn thận nếu không muốn bị đi lạc.

Tiếng Anh là yếu tố quan trọng trong việc thành công ở xứ người. Bạn không phải lo về vốn liếng tiếng Anh "trẻ con" của bạn. Đến Mỹ, bạn sẽ học tiếng Anh từ đầu, đôi khi còn tốt hơn vì bạn chưa bị "hư giọng" bởi cách phát âm tiếng Anh khác biệt ở trong nước. Tôi có biết một vài thầy/cô giáo dạy tiếng Anh ở Việt Nam khi qua đến Mỹ phải mất một thời gian không ngắn để nghe và nói được cho người Mỹ hiểu đấy! Các bạn còn trẻ, khả năng tiếp thu tiếng nước ngoài nhanh lắm, đừng lo. Có điều bạn phải cố gắng tận dụng mọi cơ hội khi ở Mỹ để trau dồi tiếng Anh. Kết bạn Mỹ, coi phim Mỹ có phụ đề Anh ngữ, tiếp xúc với người Mỹ khi có dịp.

Đừng ngại người khác cười vì vốn liếng tiếng Anh ít ỏi của bạn, bạn có phải là người Mỹ đâu, nói được cho Mỹ hiểu là giỏi rồi. Nói câu này họ không hiểu, tìm câu khác thế vào, nếu cần ra dấu cũng được, họ sẽ chịu khó đoán và nói lần theo ý bạn. Đây là lúc bạn học được một câu tiếng Anh để sử dụng trong trường hợp này rồi đó. Người Mỹ rất thích tìm hiểu tính cách và văn hóa của người nước ngoài. Họ sẽ vui vẻ hướng dẫn tiếng Anh cho bạn để được nói chuyện và tìm hiểu văn hóa của nước bạn.

Tiền học phí cho du học sinh rất cao, gấp ba lần so với dân địa phương. Người địa phương như chúng tôi hồi mới sang Mỹ còn được chính phủ trợ cấp tiền học, tiền sách vở và tiêu xài cho đến khi tốt nghiêp đại học. Nhưng bạn thì không, bạn phải đóng tiền cho dù học Anh Văn ở level 1 cũng xấp xỉ 3.000 USD/quarter 3 tháng. Một năm có ba quarter, không tính khóa học mùa hè cũng đã ngốn hết của ba mẹ bạn hết 9.000 USD cộng với tiền bảo hiểm sức khỏe, sách vở vậy là 10.000 USD một năm. Bên cạnh đó, chi phí ăn ở, tiêu xài rẻ nhất cũng 600 USD/tháng, nhân lên 12 tháng là 7.200 USD. Ngoài ra, bạn cần tiền đi chơi, ăn nhà hàng, quần áo ... vị chi bạn mất 20.000 USD/năm để học đại học cộng đồng. Nếu bạn học hành chăm chỉ để lên tới cấp đại học thì chi phí sẽ lại nhân lên gấp ba. Tiền học ở bậc này là từ 30.000 USD - 45.000 USD cộng chi phí ăn ở, tiêu xài thêm 12.000 USD/năm. Nếu ba mẹ bạn là "đại gia" thì miễn bàn.

Các bậc cha mẹ có ý định cho con sang Mỹ học nên tính toán kỹ lưỡng khả năng tài chính của mình. Tôi biết có một vài trường hợp du học sinh, khi sang Mỹ cha mẹ họ chỉ chuẩn bị chi phí cho đúng một năm học thôi với hy vọng con mình sẽ tìm được việc làm để tự trang trải cho những năm kế tiếp. Tính toán này có thể chấp nhận được trong thời kỳ kinh tế Mỹ đang phồn thịnh. Việc làm ở nhà hàng Việt tràn lan, có thể đi làm chui kiếm hơn 2.000 USD/tháng nếu siêng năng. Nhưng với tình trạng kinh tế tuột dốc thảm hại hiện tại, sở thuế Mỹ truy lùng ráo riết những cơ sở kinh doanh mướn nhân viên chui trả tiền mặt (paid cash), để ngăn chặn tình trạng thất thoát tiền thuế lẫn công việc làm cho người dân địa phương, kiếm được một chân rửa chén, chạy bàn, hay xếp dọn ở chợ chẳng dễ dàng chút nào. Có em du học sinh loay hoay mãi chẳng kiếm được tiền đóng học phí, cuối cùng đành quay về Việt Nam, dang dở việc học, thật tội nghiệp.

Đó chỉ là trường hợp đang những du học sinh chăm chỉ học tập. Một số du học sinh không nhỏ, đi Mỹ chỉ vì đua đòi, muốn bằng được bạn bè, hãnh diện với hàng xóm. Con số này qua đến Mỹ chẳng thiết tha việc học hành, ngày ngày rủ nhau đi ăn, đi chơi, đi shopping tóc nhuộm mỗi tuần mỗi màu, xăm mình, xỏ tai, xỏ mũi, xỏ mặt…. thật kinh khủng. Các bậc cha mẹ ở cách xa nửa vòng trái đất không có cơ hội bay sang thăm con, lâu lâu gọi sang nghe con than thở khóc lóc nhớ nhà, cuộc sống một mình ở xứ người thật vất vả, lại gửi thêm tiền qua an ủi. Có biết đâu các cô/cậu quý tử của họ bên này sống chung đụng từng cặp như vợ chồng. Đi ăn chơi 2,3 h sáng mới chịu về nhà. Mỗi một level ESL (English as a Second Language) lại "đúp" lớp một lần. Học ròng rã ba năm vẫn chưa qua được level ENG .

Lời thật hơi khó nghe, nếu có đụng chạm xin được miễn thứ. Tôi chỉ muốn đóng góp vài kinh nghiệm, hy vọng các bạn hình dung được những khó khăn, thuận lợi, cũng như những đua đòi vấp ngã khó cưỡng được khi rời vòng tay gia đình, một mình đến đất nước của cơ hội.

Người Việt ở Seattle

Ko ngừng học hỏi

có nhiều điều cần phải làm: 1. học thật giỏi: cụ thể nên từ 3.5 (thang 4.0) trở lên, tốt nhất là trên 3.75 (A=4, B=3, C=2, sau đó nhân tín chỉ chia trung bình, giống như hệ số ở VN) 2. ngôn ngữ lưu loát, giao tiếp càng nhiều càng tốt, ráng 2 năm đầu tiên có nhiều thời gian (vì ctr học nhẹ) thì làm quen nhiều bạn, nên chọn bạn bản xứ, giỏi, chịu khó mà chơi.

Ngoài cách coi tv đọc báo, mình thấy tốt nhất nên tham gia hoạt động xã hội của truờng lớp, nhà thờ, tình nguyện cho cộng đồng. Các hoạt động xã hội chứng minh bạn là nguời toàn điện và từng trải. Hoạt động xã hội rất cần thiết khi xin việc làm hoặc xin vào các truờng tốt. vi dụ 2 học sinh ngang điểm trung bình, nếu bạn có những hoạt động xã hội, bạn là nguời thắng cuộc, thậm chí ngay cả khi điểm số bạn nhỉnh hơn tí, nhưng bạn có tham gia nhiều hoạt động xh thì bạn vẫn đuợc ưu tiên hơn.

3. mở thẻ tín dụng. Ở mĩ cái gì cũng dùng tín dụng. Tín dụng của bạn dựa vào FICO score (điểm tín dụng) và điểm dựa trên 3 yếu tố: lich sử tín dụng (càng lâu càng tốt), trả tiền đúng hạn, nợ/hạn mức tín dụng. Nói chung mở thẻ tín dụng sớm bạn có thể muợn tiền trả góp mua xe, đăng kí di động k cần dặt cọc, muớn nhà,... nói chung cái gì liên quan tới tiền...khi kẹt quá có thể dùng vào mục đich khẩn cấp. Ban đầu thì ban có thề mở secured credit card, giong như ở VN khi xưa, mình dặt cọc khoản tiền, sau đó xài trong hạn mức, mỗi tháng trả.... nói chung nếu bạn có tín dụng sớm sau này cái gì cũng dễ dàng

4. lấy bằng lái xe (dù chưa có xe). ở nhiều nơi cần xe. nhiều nơi k cần. Bảo hiểm xe dân du hoc k khác gì bản xứ (đính chính bạn ở trên). Bình thuờng dựa vào rủi ro. Và rủi ro dựa trên bề dày kinh nghiệm của bạn : có bằng lái xe càng lâu, thì bảo hiểm càng rẻ đi. Ngoài ra còn phụ thuộc tuổi tác (trên 25 rẻ hơn đáng kễ), giới tính (nữ rẻ hơn nam), ngoài ra còn có các khoản discount (học khá giỏi cũng đuợc discount - khuyến mãi-)

Xưa tôi mắc phải sai lầm k làm thẻ tín dụng sớm, tới khi cần mua xe, mua điện thoại cũng phải nhờ nguời này nguời khác giúp. Tôi cũng mắc phải sai lầm chỉ nghĩ là mình học thật giỏi thì sẽ xin đuợc việc làm, đến giũa năm 3 vẫn k xin đuợc intern mặc dù điểm số tôi rất tốt (trên 3.8) . Sau đó tôi coi lại resume', thấy trống rỗng. Học kì sau tối bắt đầu xin làm research cho professor, intern, và tham gia nhiều hoạt động xã hội... thời nào cũng vậy, ở đâu cũng vậy, có ng thành công và có nguời k, bạn nên xác đinh ban muốn gì và vạch ra con đuợng của riêng mình. Hiện tôi đã có công việc tương đối ổn định, nhưng vẫn còn nhiều mục tiêu vẫn đang đeo đuổi.

Nếu bạn k xin đuợc việc làm ở Mi sau khi ra truờng và muốn làm việc ở nc ngoài, bạn có thể xin việc ở Úc, Canada, Sing... chính sách nhập cư và thu hút nhân tài tương đối dễ hơn. Hoặc về VN cũng tốt, nói chung tùy vào kinh nghiệm và trình độ bạn có thể nhảy nhiều nước. Còn về phần việc làm, ở Mĩ SV k được đi làm ngoài phạm vi nhà trường, nhưng đi làm ở khu nào có nhà hàng VN lấy tiền mặt nếu họ mướn. nếu gd bạn k có điều kiện chuẩn bị tốt thì nên đi học ở những nước chính sách làm việc cho sv dễ hơn. Chúc bạn thành công

Thành

Đôi lời

Khi sang bên đây đầu tiên bạn sẽ bị "sốc văn hóa". Đây là cụm từ khá phổ biến được người Việt mới sang ưa dùng. Những tòa nhà cao tầng, những con đường xanh ngát không có dây điện lòng thòng, hay những cảnh đẹp đẽ mà bạn thấy trên phim phần lớn là miêu tả khu vực downtown (phố cổ !?) Nhiều người nhầm tưởng ở đâu của Mỹ cũng là New York sầm uất. Nhưng bạn yên tâm, bởi vì ở đây không đô thị hóa như nhiều tỉnh thành ở Việt Nam (mặc dù các thành phố khá văn minh với công nghệ đi đầu như nhau) nên bạn sẽ không cảm thấy quá dồn dập khi mới qua.

Và còn phải tùy bang của bạn nữa, mỗi bang có một mức lương và giá trị vật chất riêng biệt. Việc đầu tiên bạn nên làm là nói chuyện với counselor ở trường của bạn. Counselor sẽ hướng dẫn cho bạn rất nhiều thứ từ công việc, cuộc sống cho đến bất kì chuyện khó khăn gì về gia đình, tài chính, v.v... Họ là những người lắng nghe, họ không đưa ra đáp án hay kết luận, cũng không đưa cách giải quyết; họ sẽ hướng cho bạn một cái nhìn rộng hơn về vấn đề của bạn và cho bạn tự tìm lấy hướng giải quyết của riêng mình.

Ngày trước mình nghĩ counselor chỉ lo về điểm số thôi nên ít tiếp xúc với họ, một phần ngại và trở ngại ngôn ngữ nữa. Nhưng bạn đừng tự ti như mình mà tiếp xúc với họ, họ rất thân mật và họ, hơn ai hết, tiếp xúc với đa dạng học sinh, trong đó có du học sinh nên họ hiểu rất nhiều và có nhiều lời khuyên bổ ích. Nếu bạn học trường tư hoặc chương trình bạn học khá nặng, mình khuyên bạn tìm một công việc "In Campus" (ở ngay tại trường) để thuận tiện giờ giấc học và làm việc. Mình có một lần vào thăm một trường đại học và trong đó có một tòa nhà được gọi là "Main Building" sẽ có khá nhiều hàng quán thức ăn nhanh, bạn có thể xin việc ngay tại trường, mình nghĩ đây là một lợi thế khá mạnh để cân bằng thời gian.

Cũng xin nói thêm nếu bạn học đại học thì trong trường sẽ có hàng nhiều tòa nhà khác nhau, mỗi lớp của bạn có khi sẽ ở những tòa nhà khác biệt. Sơ đồ trường đại học còn ngoằn nghoèo rắc rối hơn cả sơ đồ của high school nữa, nên tốt nhất là bạn dùng bản đồ bất cứ đâu bạn đi. Tin mình một điểm là bạn mất ít nhất hai đến ba tháng để nhớ hết đường đi nước bước các lớp của bạn.

Còn nếu bạn muốn xin những công việc ở ngoài trường cũng được, chỉ là bạn nhất thiết phải có phương tiện đi lại. Nếu bạn đi bus thì cũng được nhưng sẽ là cực hình khi đi giữa trưa hè hay đông giá. Nhưng như thế sẽ cho bạn cơ hội tiếp xúc với bên ngoài nhiều hơn. Giao thiệp rộng, tìm một hoặc hai người bạn thân sẽ giúp bạn được nhiều hơn trong những năm tháng đầu. Chỉ là, cẩn thận một chút với những cử chỉ quá thân thiết, những lời mời mọc đi bar hay đi về khuya. Họ không xấu, nhưng chưa chắc bạn sẽ thoát khỏi vòng quyến rũ đó.

Ở Mỹ mọi người rất lịch sự, nên lịch sự và những câu hỏi thân thiết đó sẽ như chỉ là... vẻ bề ngoài. Kỳ thị là một phần không thiếu trong mặt xã hội. Giàu kỳ thị nghèo, giỏi kỳ thị dở hoặc ngược lại. Về bản sắc dân tộc thì sẽ ở một mức nào đó khó nói hơn. Những người Spanish "bị" người Việt mình khá là... ghét vì cách sống và tai tiếng của họ. Mỹ đen thì bị coi là hạng làm biếng ăn tiền chính phủ. Nhưng đây chỉ là những quan niệm và nhận xét riêng biệt trở thành lời đồn đại ngày một lớn. Người ở đâu cũng có tốt xấu, và bạn vào đại học thì mình nói thẳng luôn là những ai đã vô được đại học đều không phải hạng xoàng. Tiếp xúc nhiều với đa sắc dân tộc sẽ khiến bạn có cái nhìn mới hơn về nước Mỹ, cũng như kinh nghiệm sống. (Tại sao là kinh nghiệm sống bạn hãy tiếp xúc dần dần sẽ rõ) Trò chuyện với người cùng xa xứ là tốt nhưng hạn chế, có thể nên cùng họ dùng tiếng Anh nếu bạn muốn tiến xa nhanh chóng.

Về mặt tiếng Anh, xin công nhận là bao nhiêu tiếng Anh ở Mỹ học ở Việt Nam mãi cũng sẽ như không, nhưng xin đừng bỏ nó. Ở trường họ quan trọng Viết (Writing) hơn là Nói (Speaking). Nếu có ai bảo bạn xem tivi để học thêm về nghe và nói thì bạn hãy nghe họ. Mình từng phản bác ý kiến đó cho đến khi những kênh truyền hình giúp mình khá hẳn hoàn toàn trong giao tiếp. Cái chính là họ bảo bạn nghe News (tin tức) hay cái gì đó khác bạn không thích thì tốt nhất đừng xem. Mở những kênh bạn thích, hay cả kênh Disney cũng được vì có những series ngắn nhưng khá nhiều câu văn + từ vựng giao tiếp phổ biến. Xem những gì bạn thích sẽ nhanh chóng tiếp thu hơn (đi xem phim chẳng hạn). À, và tốt nhất là không nên mở Caption (phụ đề) nếu bạn muốn nghe tốt hơn.

Về vật chất thì những thứ ở đây khá rẻ, bạn không cần phải lo ăn uống gì cả. Sắm sửa đồ đạc cũng sẽ không quá tốn kém. Duy tiền sách là nặng nhất, nên bạn không chê thì lên Amazon tìm sách cũ với giá rẻ hơn. Thật sự thì dù cũng là học sinh và có thể bằng tuổi bạn nhưng mình chưa bước chân tới cổng đại học nên thật sự không có nhiều lời khuyên gì hay định hướng gì cho bạn được. Chính xác hơn bạn sẽ tự tìm thấy con đường của riêng mình. Tuy nhiên, cổng trường đại học hay high school có khá nhiều người Việt Nam có thể giúp đỡ bạn, ngoài ra còn có các thầy cô và counselor nên bạn đừng lo.

Mình đang là học sinh tại Mỹ và đã tìm hiểu về đại học suốt hai năm nay nên biết được chút ít, mong giúp được bạn dù chỉ là một tí thôi. Lời khuyên chân thành của mình là: Sống sao cho thoải mái, sống trên quan điểm của mình, câu nói của mình, ý kiến của mình nhưng cũng cho mình vài giới hạn nhất định để không tiến sâu vào sa ngã.