Ăn thế nào để không mắc bệnh sỏi thận

Đau do sỏi thận có lẽ là cơn đau khó chịu nhất mà nhiều bệnh nhân phải “la làng”. Trong khi nguyên nhân gây sỏi thận chưa được tìm hiểu thấu đáo thì chế độ dinh dưỡng sẽ có thể ngăn ngừa sự hình thành những cục sỏi.

Nhiều dạng sỏi thận

Hiểu được dạng của sỏi thận sẽ là chìa khóa trong việc ngăn ngừa sự hình thành sỏi. Dạng sỏi thận phổ biến nhất là các tinh thể calcium oxalate vốn chiếm 80% trong các trường hợp sỏi thận và tinh thể uric acid chiếm 5%-10% trong các trường hợp sỏi thận. Những loại sỏi này rất thích nghi trong môi trường axít. Vì vậy nếu dùng khoáng chất kiềm làm đệm sẽ là một công cụ tốt để ngăn ngừa sự hình thành sỏi. Trường hợp rất hiếm gặp là sỏi calcium phosphate. Tuy nhiên, sỏi này lại thích nghi mạnh với môi trường kiềm.

Trong thời đại công nghiệp hiện nay, có rất nhiều loại thực phẩm làm ngòi nổ cho sự hình thành sỏi thận. Các loại nước giải khát có chứa phosphoric acid sẽ làm tăng khả năng hình thành sỏi thận. Những yếu tố khác bao gồm nguồn nước, thực phẩm qua xử lý (thức ăn đóng hộp, thịt xông khói...), các sản phẩm bơ sữa tiệt trùng, muối ăn, thức ăn nhiều đường...

Một khẩu phần ăn ít oxalate, ít sodium (natri) rất quan trọng cho những bệnh nhân bị sỏi thận Ảnh: DAILYMAIL.UK

Lối sống với chế độ dinh dưỡng thích hợp sẽ làm giảm sự hình thành sỏi thận bằng cách uống nhiều nước lọc (thay vì nước ngọt có gaz), cần ăn nhiều các chất dinh dưỡng thực vật (phytonutrient) và rau cải; cũng cần ăn nhiều các chất béo tốt và nguồn protein sạch. Chất béo tốt bao gồm dầu dừa, trái bơ, trái ô liu, dầu ô liu, cá béo... Nguồn protein sạch bao gồm cá được đánh bắt tự nhiên, thịt động vật nuôi bằng cỏ (chứ không phải bò nuôi bằng... rác), gà thả rong (chứ không phải gà công nghiệp), trứng... Cũng nên đưa vào cơ thể những loại gia vị nhiều dược tính như nghệ, vỏ quế (cinnamon), gừng, tỏi...

Bộ ba tuyệt vời

“Đối thủ cạnh tranh” của các sỏi calcium là citrate. Citrate có rất nhiều trong các loại trái cây citrus (như chanh, cam, quýt, bưởi...). Uống cốt chanh pha với nước sẽ rất hiệu quả cho những bệnh nhân sỏi thận. Nếu citrate được kết hợp với potassium (kali) và magnesium sẽ là một bộ ba tuyệt vời vì làm nước tiểu giảm tính axít, nhờ đó làm giảm khả năng “tụ tập” của sỏi.

Một khẩu phần ăn ít oxalate, ít sodium (natri) rất quan trọng cho những bệnh nhân bị dính sỏi thận. Đồ ăn, thức uống nhiều oxalate bao gồm bia, sô-cô-la, các loại hạt, rau bó xôi. Sự chuyển hóa vitamin C cũng tạo nên oxalate và nhiều nghiên cứu cũng cho thấy có sự liên hệ giữa vitamin C và sự hình thành sỏi thận. Vì vậy, nhiều nghiên cứu đã đề nghị rằng cá nhân nào sử dụng viên bổ sung vitamin C cần phải bổ sung vitamin B6 vì vitamin B6 có khả năng “vịn” oxalate.

Sỏi uric acid được hình thành do dùng thực phẩm có chứa nhiều protein và đường fructose. Uric acid là sản phẩm phụ của sự chuyển hóa protein, alcohol và fructose. Một số lớn bệnh nhân không đào thải được uric acid nên sẽ tạo ra những tinh thể uric acid gây bệnh gout (bệnh gút) cũng như hình thành những tinh thể acid uric ở thận gây sỏi thận. Vì vậy cần hạn chế rượu bia, những loại thực phẩm giàu purine như thịt đỏ, nội tạng động vật (tim, gan, thận, óc...), những loại trái cây và rau cải có chứa fructose.

Bạn cũng có thể tự pha chế một loại nước giải khát ngăn ngừa hoặc hạn chế sỏi thận theo cách thức vô cùng đơn giản như sau: Nguyên liệu gồm 1 tách nước cốt chanh (khoảng 6 trái), 5 tách nước, 1 muỗng cà phê bột nghệ, 1 muỗng cà phê bột vỏ quế, 1 muỗng cà phê gừng xắt sợi hoặc đâm nhuyễn.

Dùng nước này chia ra uống trong ngày sẽ có tác dụng cải thiện tình trạng sỏi thận hoặc ngăn ngừa sỏi thận.