Tại sao nói lao động là yếu tố quyết định việc hình thành ý thức?

Ý thức con người có hai nguồn gốc: nguồn gốc tự nhiên và nguồn gốc xã hội.

Nguồn gốc tự nhiên chính là sự phản ánh của hiện thực khách quan vào bộ não. Nguồn gốc tự nhiên là tất yếu của mọi loại động vật, trong đó có con người. Nhưng cái để phân biệt, để làm con người vượt lên trên các loài động vật khác chính là nguồn gốc xã hội của ý thức.

Trong quá trình lao động, nảy sinh nhu cầu trao đổi và liên lạc giữa con người với con người, từ đó làm nảy sinh ngôn ngữ như một phương tiện liên lạc để hiểu nhau. Khi liên lạc và trao đổi được rồi thì hình thành nên xã hội loài người.

Yếu tố xã hội của lao động chính là cái sinh ra ngôn ngữ và quyết định ý thức con người, vì thế: CON NGƯỜI LÀ SỰ TỔNG HÒA CÁC MỐI QUAN HỆ XÃ HỘI.