Vai trò của cơ quan nhà nước trong những trường hợp này là như thế nào?

Luật đưa người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng đã quy định rất rõ trách nhiệm của doanh nghiệp trong việc quản lý người lao động làm việc ở nước ngoài. Theo đó, doanh nghiệp sau khi đưa người lao động ra nước ngoài làm việc phải có trách nhiệm tổ chức quản lý, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của người lao động do doanh nghiệp đưa đi; phối hợp với bên nước ngoài giải quyết các vấn đề phát sinh khi người lao động chết, bị tai nạn lao động, tai nạn rủi ro, bị bệnh nghề nghiệp, bị xâm hại tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm, tài sản và giải quyết tranh chấp liên quan đến người lao động.

Hiện nay, nhiều doanh nghiệp xuất khẩu lao động đã thành lập văn phòng, cử cán bộ đại diện phối hợp với đối tác, chủ sử dụng thực hiện công tác quản lý người lao động do doanh nghiệp đưa đi. Nhờ vậy, nhiều vụ việc, tranh chấp phát sinh đối với người lao động đã được doanh nghiệp, cơ quan chức năng của ta giải quyết triệt để đảm bảo quyền lợi hợp pháp cho người lao động.

Tuy nhiên, do đặc thù ở một số thị trường và đặc thù của một số ngành nghề và loại hình lao động nên hiện nay việc doanh nghiệp cử đại diện của mình nhằm quản lý và hỗ trợ đối với người lao động gặp khó khăn như đối với thuyền viên tàu cá và một số thị trường đưa ít lao động; vấn đề xin cấp visa cử đại diện doanh nghiệp thường trú cũng gặp khó khăn…

Ngày 10/09/2007, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 144/2007/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động đưa người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài. Trong đó, quy định cụ thể trách nhiệm của doanh nghiệp trong việc quản lý người lao động ở nước ngoài. Trường hợp doanh nghiệp nào không tổ chức quản lý, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của người lao động do đơn vị mình đưa đi; không kịp thời giải quyết vấn đề phát sinh gây phương hại đến quyền và lợi ích hợp pháp của người lao động thì sẽ phạt tiền từ 25 triệu đến 40 triệu đồng. Ngoài ra, doanh nghiệp còn buộc phải bồi thường thiệt hại và chịu mọi chi phí phát sinh do vi phạm của mình gây ra.

Ngoài ra, để đảm bảo được quyền lợi của chính mình người lao động cũng cần phải có trách nhiệm khi làm việc ở nước ngoài; phải tôn trọng phong tục, tập quán của nước tiếp nhận người lao động; đoàn kết với người lao động của nước tiếp nhận người lao động và người lao động của các nước khác; tìm hiểu các quy định của pháp luật có liên quan; Tuân thủ pháp luật Việt Nam và pháp luật của nước tiếp nhận người lao động; Làm việc đúng nơi quy định; thực hiện nội quy nơi làm việc và về nước sau khi chấm dứt Hợp đồng lao động hoặc Hợp đồng thực tập theo quy định của nước tiếp nhận người lao động; Chịu trách nhiệm về những thiệt hại do vi phạm hợp đồng đã ký theo quy định của pháp luật Việt Nam và pháp luật của nước tiếp nhận người lao động.