VP công chứng tư có lợi thế gì & hạn chế gì so với VP công chứng công ?

Chào bạn

Bạn đọc bài này sẽ hiểu nhé:

Sự quá tải của các phòng công chứng thời gian vừa qua dẫn đến những câu chuyện buồn của hoạt động công chứng như hách dịch, cửa quyền và cả tiêu cực... gây cho nhân dân không ít bức xúc, phiền hà.

Luật Công chứng có hiệu lực từ 1/7/2007 đã mở giải pháp là xã hội hoá hoạt động công chứng bằng việc cho thành lập Văn phòng Công chứng (Phòng công chứng tư nhân).

Theo nhiều chuyên gia pháp luật, việc ra đời Văn phòng Công chứng sẽ tạo sự cạnh tranh quyết liệt đối với các Phòng công chứng, nhất là ở các thành phố lớn.

Để làm rõ hơn lĩnh vực này, chúng tôi đã có cuộc trao đổi với ông Trần Thất - Vụ trưởng Vụ Hành chính - Tư pháp (Bộ Tư pháp):

Từ khi có Nghị định 79/NĐ-CP hướng dẫn thi hành Luật Công chứng, một số việc chứng thực được giao cho xã phường. Vậy hoạt động của các phòng công chứng hiện nay như thế nào, thưa ông?

Ở các thành phố lớn, công chứng viên vẫn có việc làm đầy đủ. Tuy nhiên có một thực tế khác, ở một số tỉnh, nhiều phòng công chứng hoạt động lèo tèo. Có những nơi trước kia mỗi tháng thu khoảng 100 triệu đồng lệ phí, thì nay chỉ còn khoảng 30 triệu đồng. Năm 2005, Bộ Tư pháp đã tổ chức một cuộc điều tra ở cả nông thôn và thành phố, kết quả cho thấy, hầu hết các hợp đồng giao dịch đất đai mà UBND cấp xã chứng thực đều không đạt yêu cầu.

Tới đây chúng ta phải chuyển cho công chứng làm. Điều này TP. Hồ Chí Minh đã làm. UBND cấp xã, huyện chỉ chứng thực bản sao của hợp đồng ấy. Như vậy, đồng nghĩa với việc chúng ta phải sửa Bộ Luật Dân sự, Luật Đất đai, Luật Nhà ở.

Hợp đồng giao dịch nhiều, nhưng cả nước ta có chưa đầy 140 Phòng công chứng với khoảng 400 công chứng viên. Liệu họ đảm nhận hết công việc hay lại ách tắc? Vậy, nhu cầu tất yếu phải tăng thêm các Phòng công chứng và Văn phòng công chứng. Trước mắt, chúng tôi vẫn khuyến khích người dân nên đến Phòng công chứng, đồng thời yêu cầu công chứng viên làm việc theo chế độ dịch vụ, thực sự coi khách hàng là “thượng đế”. Có thực tế là đến công chứng thì phí cao hơn mà thôi.

Việc thành lập được Văn phòng công chứng cũng không phải dễ dàng, vì là ngành nghề kinh doanh có điều kiện, thưa ông?

- Nếu cứ để tình trạng Phòng công chứng của Nhà nước như hiện nay thì thành lập thêm mạng lưới Văn phòng Công chứng và Phòng công chứng là rất khó. Bởi công chứng viên phải là công chức nhà nước, lại cần biên chế, phải có kinh phí.

Văn phòng Công chứng chỉ khác Phòng công chứng hai điểm: 1- Công chứng viên làm trong Văn phòng Công chứng không phải là công chức nhà nước, miễn là anh có bằng cử nhân Luật, qua đào tạo, có nhu cầu thì được bổ nhiệm làm công chứng viên, không phụ thuộc biên chế, ngân sách nhà nước, ai mở ra thì tự bỏ tiền. 2- Mô hình thì giống hệt nước ngoài, như tại châu Âu: Công chứng viên là người tự do.

Theo ông, phải đặt ra điều kiện gì cho các Văn phòng Công chứng, chúng ta phải “ hậu kiểm” ra sao?

- Cơ sở pháp lý về mặt tổ chức của Văn phòng Công chứng đã được quy định cụ thể trong Luật Công chứng. Chúng ta nếu có lo là lo ở chỗ tâm lý phân biệt từ phía người dân. Để khắc phục, luật quy định rất rõ: Giá trị pháp lý của chứng nhận hợp đồng giao dịch ở Phòng Công chứng và Văn phòng Công chứng là như nhau, nhân dân hãy yên tâm. Đã là công chứng thì nhân danh Nhà nước để công nhận tính xác thực. Anh không phải là nhân viên nhà nước, nhưng thừa hành công vụ.

Trong luật quy định rõ: nếu công chứng sai thì có đủ hình thức chế tài xử lý, nếu vi phạm nghiêm trọng thì truy tố, nếu vi phạm không nghiêm trọng thì xử phạt hành chính. Nếu gây hậu quả cho khách hàng thì anh phải bồi thường, trong trường hợp công chứng viên nghèo bán hết gia sản không đủ đền thì phải mua bảo hiểm trách nhiệm dân sự.

Điều kiện để để thành lập Văn phòng Công chứng như thế nào?

- Phải là công chứng viên, phải là công dân Việt Nam, tối thiểu 5 năm làm công tác pháp luật, cử nhân luật, học nghề công chứng tối thiểu 6 tháng tại Học viện Tư pháp, qua thời gian tập sự 18 tháng sau đó mới được bổ nhiệm công chứng viên. Sau khi được bổ nhiệm, cần lập đề án mở Văn phòng Công chứng trình UBND cấp tỉnh xem xét đồng ý phê duyệt cho phép thành lập. Sau khi lập, phải đăng ký hoạt động tại Sở Tư pháp. Văn phòng Công chứng phải qua “cửa” UBND tỉnh, được phép rồi mới đăng ký hoạt động, tức là qua 2 “cửa”. Bởi anh kinh doanh một mặt hàng đặc biệt là quyền lực Nhà nước, được nhân danh Nhà nước. UBND tỉnh nên xem xét phân bổ đồng đều, tránh chỗ thì chen chúc nhau, chỗ thì không có.

Xin cảm ơn ông!